Флаваноіды
Флавано́іды (ад лац.: flavus жоўты + грэч. eidos выгляд) — фенольныя злучэнні, якія ўтрымліваюцца ў вышэйшых раслінах (кветках, пладах, каранях, лісці, насенні, драўніне), радзей — у мікраарганізмаў і насякомых.
Вядома каля 2 тысяч флаваноідаў. Многія з іх — пігменты, якія надаюць афарбоўку розным органам раслін (напрыклад, антацыяны). Некаторыя валодаюць Р-вітаміннай актыўнасцю (напрыклад, руцін).
Выкарыстоўваюцца ў фармацэўтычнай прамысловасці, для прыгатавання фарбавальнікаў, харчовых антыаксідантаў.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Флавоноіды вядомыя як раслінныя пігменты больш стагоддзі. Аднак першая праца, прысвечаная магчымай біялагічнай ролі флаваноідаў для чалавека, была апублікаваная лаўрэатам Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне Альбертам Сент-Дзьёрдзы ў 1936 годзе. Сент-Дзьёрдзы заявіў, што флаваноід, выдзелены з венгерскага чырвонага перцу, верагодна, садзейнічае ўмацаванню ломкіх сценак крывяносных сасудаў. Ён выказаў здагадку, што гэта злучэнне адносіцца да вітамінаў, і прапанаваў для яго назву «вітамін P».[1] Назва «вітамін P» ужывалася для абазначэння шэрагу флаваноідаў да 1950-х гадоў,[2] у пазнейшы перыяд была прапанавана назва біяфлаваноіды.[3][4]
Новая хваля цікавасці да флаваноідаў пачалася ў 1990-х гадах. Яна звязана з адкрыццём антыаксідантных уласцівасцяў флаваноідаў і іх здольнасці нейтралізаваць свабодныя радыкалы.[5]
Уласцівасці
[правіць | правіць зыходнік]Крышталічныя рэчывы белага, жаўтаватага (катэхіны), жоўтага (напрыклад, флавоны), аранжавага (халконы), чырвонага, сіняга і фіялетавага (антыцыяны) колераў. Ахоўваюць расліны ад ультрафіялету, драўніну ад хваробатворных грыбкоў. У чалавека і жывёл валодаюць процізапаленчым, антыаксідантным, проціпухлінным і іншым дзеяннем.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Rusznyak S. P., Szent-Gyorgyi A. Vitamin P: flavonols as vitamins // Nature. — 1936. — Т. 138. — С. 27.
- ↑ THE BIOLOGICAL ACTIVITY OF A FLAVONOID (VITAMIN «P») COMPOUND / J Clin Invest. 1951 Apr; 30(4): 395—400. doi: 10.1172/JCI102456
- ↑ STUDIES ON THE ANALYSIS FOR AND THE PREPARATION OF FLAVONOID GOMPOUNDS Архівавана 20 снежня 2016., ORNL-1206, 1952 (англ.): «The term „vitamin P“ has been applied to flavonoids having this property; „bioflavonoid“ has been suggested as being more appropriate»
- ↑ https://www.sti.nasa.gov/thesvol2.pdf#page=217 Архівавана 20 снежня 2016. NASA Thesaurus. Volume 2. Rotated Term Display], НАСА, 2012, стр. 212: «Vitamin P — use bioflavonoid»
- ↑ Ross J. A , Kasum C. M. Dietary flavonoids: bioavailability, metabolic effects, and safety // Annu Rev Nutr. — 2002. — Т. 22. — С. 19—34. — PMID 12055336.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
