Уладзімір Дудзіцкі
Уладзімір Ермалаевіч Гуцька
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Уладзімір Дудзіцкі
Дата нараджэння	8 студзеня 1911(1911-01-08)
Месца нараджэння	Дудзічы, Дудзіцкая воласць, Ігуменскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1976
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР  Рэйхскамісарыят Остланд  Венесуэла
Альма-матар	Менскі беларускі педагагічны тэхнікум
Месца працы	Савецкая Беларусь Беларуская служба Радыё «Свабода» Індыянскі ўніверсітэт у Блумінгтане Навука і тэхніка Вінета (арганізацыя)
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	калумніст, перакладчык, пісьменнік, паэт
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларускае культурнае згуртаванне Беларуская народная самапомач Беларуская цэнтральная рада Беларуская краёвая абарона Камітэт вызвалення народаў Расіі

Уладзімір Дудзіцкі, сапр. Уладзімір Ермалаевіч Гуцька (27 снежня 1910 (8 студзеня 1911), в. Дудзічы, Ігуменскі павет, Мінская губерня, цяпер у Пухавіцкім раёне, Мінская вобласць — пасля 1976) — беларускі паэт, празаік, перакладчык, публіцыст.

Нарадзіўся ў сялянскай сям'і^[1]. У 1927 годзе пераехаў у Мінск. Скончыў 22-ю мінскую сямігодку (1930), паступіў у МБПТ. Разам з С. Астрэйкам, Л. Калюгам, С. Русаковічам быў выключаны з «воўчым білетам» як «нацдэм». Пры дапамозе Л. Калюгі і У. Хадыкі ўладкаваўся на работу стыльрэдактарам у газету «Савецкая Беларусь». Пазней працаваў стыльрэдактарам у выдавецтве БелАН; адначасова займаўся на падрыхтоўчых курсах пры БДУ. Паступіў на літаратурна-лінгвістычны факультэт МВПІ. Арыштаваны ДПУ БССР 23 лютага 1933 года. Асуджаны 10 жніўня 1933 года як «член контр­рэвалюцыйнай арганізацыі» і за «антысавецкую агітацыю» да 3 гадоў ППК^[2]. Пакаранне адбываў у Новасібірску, Марыінску, Казахстане, Узбекістане. Пасля дазволу вярнуцца ў Беларусь жыў у Віцебску. Працаваў выкладчыкам беларускай мовы і літаратуры; экстэрнам здаў экзамены за курс педінстытута. У 1939 годзе звольнены з педагагічнай работы рашэннем Віцебскага абкама КП(б)Б. Вымушаны пакінуць Віцебск, а потым і Беларусь. Хаваўся ў Расіі. Напярэдадні вайны вярнуўся ў Беларусь.^[3]

Падчас нямецкай акупацыі жыў у Мінску, Барысаве^[3]. Займаўся культурнай дзейнасцю, працаваў загадчыкам аддзела культуры Мінскай гарадской управы (1941—1942), пазней — кіраўнік Барысаўскага акруговага аддзела Беларускай Народнай Самапомачы^[4]. Увайшоў у склад БЦР, узначаліў аддзел прапаганды Беларускай Краёвай Абароны^[4]. Падчас вайны маці У. Дудзіцкага забілі савецкія партызаны^[1]. Летам 1944 года выехаў у Германію. Далучыўся да Камітэта вызвалення народаў Расіі генерала А. Уласава і ўзначаліў прапаганду фарміравання беларускіх аддзелаў пры арміі Уласава; скончыў курсы прапагандыстаў, працаваў у арганізацыі «Вінета»^[4]. Служыў у Міністэрстве прапаганды^[3].

Пасля капітуляцыі Германіі жыў у Зальцбургу (Аўстрыя)^[4], у амерыканскай акупацыйнай зоне. Затым перасяліўся ў Венесуэлу, дзе заснаваў Беларускі камітэт^[3][4]. Падтрымліваў сувязі з беларусамі, пісьменнікамі-эмігрантамі ў ЗША^[5]. Вёў актыўную перапіску з Ю. Віцьбічам^[5]. У 1950 — пачатку 1960-х гадах галоўны рэдактар беларускай рэдакцыі радыё «Вызваленне» ў Мюнхене. З 1961 года ў ЗША. Некаторы час жыў у Нью-Ёрку, пазней перабраўся ў Індыяну, дзе выкладаў рускую мову ва ўніверсітэце Блумінгтана. Неўзабаве вярнуўся ў Венесуэлу.

Сляды У. Дудзіцкага, не толькі цікавага і таленавітага чалавека, але і пітка ды лавеласа, губляюцца ў канцы 1970-х гадоў.^[1] Паводле ўспамінаў яго жонкі Веры^[3], магчыма, ён не вытрымаў цяжкай настальгіі, выехаў у 1972 годзе на Радзіму і знік у Савецкім Саюзе^[5].^[3] Яніна Каханоўская^{[Заўв. 1]}, лічыла, што паэт з Венесуэлы выехаў у Аргенціну, дзе было шмат прасавецкіх эмігрантаў, там напіўся і, нецвярозы, быў вывезены ў СССР^[1]. Паводле меркавання Лявона Юрэвіча, У. Дудзіцкі мог кінуць жонку і дзяцей для чарговага кахання і чарговай краіны^[1].

Рэабілітаваны па справе 1933 года (№ 14618-с, захоўваецца з фотаздымкам у архіве КДБ Беларусі) ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда БССР 24.8.1956 года.^[2]

Першы складзены У. Дудзіцкім зборнік вершаў «Песні і думы» знік у 1933 годзе пасля яго арышту ДПУ і, мусіць, быў там спалены^[1]. Дэбютаваў у друку ў 1937 годзе^[3]. Другі зборнік паэзіі, «Напярэймы жаданням», быў складзены У. Дудзіцкім на пачатку 1940-х, але не быў выдадзены з-за вайны^[1]. Актыўна выступаў з вершамі, паэмамі, артыкуламі ў друку на акупаванай тэрыторыі падчас 2-й сусветнай вайны^[3]. У вайну склаў 2 зборнікі вершаў, але яны не выйшлі^[1]. Затым вершы, паэмы, проза, пераклады У. Дудзіцкага друкаваліся ў многіх эміграцыйных выданнях^[5]. У 1948 годзе ў лісце да Ю. Віцьбіча У. Дзудзіцкі паведамляў, што падрыхтаваў да друку зборнікі «Хвалі» і «Да блізкіх і далёкіх», а ў 1953 годзе пісаў пра зборнік «Журботныя струны», аднак і гэтыя зборнікі не выйшлі^[1]. Толькі ў 1994 годзе Беларускі інстытут навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку выдаў зборнік спадчыны У. Дудзіцкага «Напярэймы жаданням». У зборнік увайшлі вершы, паэмы («Клятва духу», «Звер двухногі», «Маіх уяў ружовых ранак», «Сцені»), пераклады, проза, публіцыстычныя артыкулы, успаміны^[5].

Творчасць У. Дудзіцкага цалкам пабудавана на нацыянальнай тэматыцы, увасоблена ў традыцыйных і літаратурных вобразах. Асноўныя тэмы — лёс радзімы, яе гісторыя, прырода, мова, туга па родных людзях. Стыль твораў вылучаецца ўнутраным драматызмам, перажытасцю матэрыялу, афарыстычнасцю фразы. У. Дудзіцкі тонкі і глыбока-эмацыянальны лірык, яго паэзіі ўласціва трагедыйна-настальгічная афарбаванасць. Паэмы У. Дудзіцкага — новая, цікавая з'ява ў беларускай літаратуры XX ст., у іх па-новаму выяўлены суадносіны сацыяльных эмоцый і індывідуальных перажыванняў, зусім па-новаму раскрываецца паняцце нацыянальнага патрыятызму.^[5]

У. Дзудзіцкі ведаў іспанскаую, англійскую, нямецкую мовы^[5]. Займаўся перакладамі.

• У кн.: Туга па Радзіме: Паэзія беларускай эміграцыі. — Мн., 1992.
• Напярэймы жаданьням = Striving toward desire: збор. — Нью-Ёрк, 1994. — XXIX, 312 с. (175 паэтычных, 5 празаічных твораў, 6 перакладаў)
• У кн.: А часу больш, чым вечнасць: Літаратура беларускага замежжа. 1995. (26 вершаў і ўрывак з паэмы «Маіх уяў ружовых ранкі»).
• У кн.: Архіўная кніга. — Нью-Ёрк, 1997.
• У кн.: Краса і сіла. 2003.
• У кн.: Эквівалент: зборнік эміграцыйнай гістарычнай прозы. 2005. (проза)
• У кн.: кніга беларускіх мемуараў на эміграцыі; «Бібліятэка Бацькаўшчыны», 2005. (проза)
• Творы / Укладанне, прадмова і бібліяграфічны каментарый Л. Юрэвіча. — Мн.: Лімарыус, 2010. (206 вершаваных, 10 прозаічных твораў, 6 перакладаў)

1. ↑ Пляменніца Антона Луцкевіча, бабка Данчыка.

• Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 6. — Мінск, 1998.
• Літаратурны рух на эміграцыі. / Уклад. Юрэвіч Л.. — Мн.: БГА, 2002.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991: Энцыклапедычны даведнік. У 10 т. (15 кн.) / Уклад. Маракоў Л. У.. — Смаленск, 2003. — Т. 1. — ISBN 985-6374-04-9.
  • Сачанка Б. З малавядомага і забытага // ЛіМ. 1991, 28 чэрв.;
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991: Энцыклапедычны даведнік. У 10 т. (15 кн.) / Уклад. Маракоў Л. У.. — Мн, 2005. — Т. 3. — ISBN 985-6374-04-9.
• Савік Л. Напярэймы жаданням // Пакліканыя. Літаратура беларускага замежжа. Мн., 2001.
• Сідарэвіч А. Жыццё і ліра Уладзіміра Дудзіцкага: Рэцэнзія на кнігу «Напярэймы жаданням» // Рэцэнзіі: Наша ніва — Эл.рэсурс nashaniva.by. 11:43, 24 ліст. 2010.
• Юрэвіч Л. Невыноснае дзіця беларускай эміграцыі [скарочаны тэкст прадмовы да выдання твораў Уладзіміра Дудзіцкага («Лімарыус», 2010)] // Новы Час online [Эл.рэсурс], 11.02.2019.