For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Саюз змагання за незалежнасць Беларусі.

Саюз змагання за незалежнасць Беларусі

Саюз змагання за незалежнасць Беларусі (СЗНБ) — падпольная арганізацыя ў Заходняй Беларусі, якая дзейнічала ў 19461949 гадах.

Арганізацыя была створана студэнцкай моладдзю па ініцыятыве камандзіра партызанскага атрада Івана Раманчука. Устаноўчы сход прайшоў улетку 1946 года на хутары Царская Ліпа (у іншых крыніцах — Саска Ліпка) у Нясвіжскім раёне. На сходзе прысутнічала 6 чалавек, сярод якіх былі студэнты Гродзенскага педінстытута.

Структурна СЗНБ складаўся з суполак, не больш пяці чалавек у кожнай. Усіх членаў ведаў толькі кіраўнік. Задача кожнага была стварыць сваю суполку, і стаць яе кіраўніком. Прысутныя на першым пасяджэнні ўвайшлі ў суполку Міхася Кожыча, а Іван Раманчук сышоў зноў у лясы. Неўзабаве структуры арганізацыі былі створаныя ў Клецкім і Нясвіжскім, Стаўбцоўскім раёнах, а таксама ў Гродна.

На членаў арганізацыі ўплыў аказала Фултанская прамова Чэрчыля. Арганізацыя мела разбудоўваць структуры, і ў выпадку вайны выступіць у абарону беларускага народа і незалежнасці Беларусі. Адзін з пунктаў праграмы прадугледжваў роспуск калгасаў і перадачу зямлі ва ўласнасць сялянам. Праграма СЗНБ забараняла членам арганізацыі, якія знаходзіліся на легальным становішчы, прымяняць гвалт у дачыненні да савецкай адміністрацыі (за выключэннем яго прымянення ў мэтах самааховы).

Раскрыццё і ліквідацыя

[правіць | правіць зыходнік]

Няўдачай сталася спроба стварыць аддзел СЗНБ у Мінску. Савецкія спецслужбы ўвялі ў склад аддзела свайго агента па прозвішчы Касіль, які выдаў мінчукоў.

У 1947 годзе Міхась Кожыч адчуў за сабой зацікаўленасць спецслужбаў і перайшоў на нелегальнае становішча. Ён з’ехаў з Гродна і далучыўся да атраду Раманчука. Аднак праз некаторы час Кожыч выйшаў з лесу і быў арыштаваны. Кожыч быў катаваны ў Баранавіцкай турме, спрабаваў скончыць жыццё самагубствам, але не вытрымаў і расказаў пра членаў арганізацыі, пра якіх ведаў. У пачатку 1949 года савецкія органы правялі арышты членаў гродзенскай групы.

Арыштаваныя былі змешчаныя ў сумнавядомай унутранай турме МДБ БССРАмерыканцы»), дзе следчыя допытамі і катаваннямі дабіваліся ад іх паказанняў супраць іншых членаў арганізацыі. Працэс над арганізацыяй адбыўся 1517 чэрвеня ў Мінску. Падсудныя трымаліся годна, імкнучыся скарыстаць суд для выказвання сваіх патрыятычных поглядаў, хоць у залі суду, акрамя падсудных, прысутнічалі толькі трое суддзяў і канвой. Пасля тых выказванняў канваіры змякчылі абыходжанне з падсуднымі.

Ваенным трыбуналам войскаў МУС Беларускай Вайсковай Акругі за «здраду Радзіме, ускосны тэрор і антысавецкую прапаганду» 18 сяброў СЗНБ былі прагавораны да розных тэрмінаў зняволення.

Ліквідацыя атрада Раманчука («Ястраба»)

[правіць | правіць зыходнік]

У маі або ўлетку 1949 года на хутары ў Нясвіжскім раёне савецкія атрады акружылі атрад кіраўніка СЗНБ Раманчука з сям’ю партызанамі. Пасля зацятага бою чатыры хлопцы застрэліліся. Трое, у тым ліку Раманчук, былі паранены і схоплены.

На допытах Раманчук вёў сябе вельмі мужна. Размаўляў са следчымі па-беларуску і толькі ў прысутнасці перакладчыка. Суд прысудзіў Раманчуку 25 гадоў, якія ён поўнасцю адседзеў у лагерах Варкуты і Мардовіі.

Вядомыя сябры

[правіць | правіць зыходнік]
Для паляпшэння артыкула пажадана Паставіць зноскі з дакладнейшым указаннем крыніцы.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Саюз змагання за незалежнасць Беларусі
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?