Пасёлак гарадскога тыпу Пагар Герб[d] Краіна  Расія Рэгіён Бранская вобласць Раён Пагарскі раён Каардынаты 52°33′ пн. ш. 33°15′ у. д.HGЯO Першая згадка 1155 Ранейшыя назвы Радагошч ПГТ з 1938 Насельніцтва ▼ 10 841[1] чалавек (2010) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 48349 Паштовы індэкс 243550 Ідэнтыфікатар 15 242 551 Пагар на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пага́р — колішні горад, цяпер пасёлак гарадскога тыпу ў Бранскай вобласці Расіі, на рацэ Судасць. Адміністрацыйны цэнтр Пагарскага раёна. Насельніцтва 10 936 чалавек (2009).

Знаходзіцца за 128 км на паўднёвы захад ад Бранска, за 7 км ад чыгуначнай станцыі Пагар.

• 1193: першая згадка пра старажытнае горада Радагошч, з якім некаторыя даследчыкі суадносяць пазнейшы Пагар.
• 1517: належаў князю Васілю Іванавічу Шамячычу, якога маскоўскія цары пасадзілі ў вязніцу (дзе ён і сканаў), а горад далучылі да Маскоўскай дзяржавы.
• 1563: Радагошч далучаны да Вялікага Княства Літоўскага, Рускага, Жамойцкага.
• XVII ст.: Ян Яцына атрымаў дазвол на заснаванне мястэчка Пагар ва ўласным маёнтку, што знаходзіўся ў Старадубскім павеце Смаленскага ваяводства.
• 19 снежня 1649: паводле прывілея караля Яна Казіміра ў мястэчку дазвалялася мець штотыднёвыя таргі па аўторках і пятніцах і чатыры кірмашы — на святога Яна Хрысціцеля, на «свята зялёнай Дзевы Марыі», на святога Мікалая і «на Масленіцу Рускую ведлуг старога календара».
• 1654: захоплены войскамі Б. Хмяльніцкага.
• 1667: згодна з Андрусаўскім перамір’ем канчаткова перайшоў пад уладу Расіі, пазней зрабіўся соценным горадам Старадубаўскага палка.
• 1784: назначаны павятовым цэнтрам Ноўгарад-Северскага намесніцтва.
• 1797: заштатны горад Маларасійскай губерні.
• 1802: у Чарнігаўскай губерні.
• У ХІХ стагоддзі мястэчка Пагар было ў складзе Пагарскай воласці Старадубскага павета Чарнігаўскай губерні^[2].
• 3 лістапада 1865: атрымаў герб «у рассечаным тарку котвігападобны крыж і два ромбы: правы бок тарка блакітны, левы — срэбны, афарбоўка фігур адваротная».^[3]
• 1919: апынуўся ў РСФСР, цэнтр воласці Старадубскага павета Гомельскай губерні.
• 1926: у Бранскай губерні.
• 1929: цэнтр раёна Заходняй вобласці.
• 1937—1944: у Арлоўскай вобласці.
• 1938: гарадскі пасёлак.

• кан. ХІХ ст. — 7292 чал.^[4]
• 1993 — 11,3 тыс. чал.^[5]
• 1998 — 12,0 тыс. чал.^[6]
• 2006 — 11358 чал.

Цыгарэтна-цыгарная фабрыка — адзінае прадпрыемства ў Расіі, якое выпускае цыгары. Курцом пагарскіх цыгарак быў савецкі пісьменнік Ілья Эрэнбург, іх спрабаваў Уінстан Чэрчыль. Апроч гэтага, фабрыка выпускае люлькавы тытунь, а таксама тытунь для кальянаў і самакрутак.

Таксама ў мястэчку працуюць заводы бульбянога грануляту, хлебазавод, масла і сухога малака, гароднінасушыльны, кансервавы; мясакамбінат і іншыя прадпрыемствы.

• Былы касцёл, цяпер праваслаўная царква Св. Ганны (XVII—XIX стст.).
• Царква Св. Тройцы (1783).

• Дзмітрый Мікалаевіч Андрыеўскі (1904—1983) — хімік. Доктар хімічных навук (1964), кандыдат хімічных навук, прафесар.

• Pohar // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście (польск.). — Warszawa, 1887. — S. 513—514.
• Андрэй Катлярчук. Беларусы Бранскага краю. Этнічная гісторыя і сучаснасць Архівавана 22 снежня 2015. // ARCHE, 2-2001 (Народны нумар)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пагар
• м. Пагар на Radzima.org
• Алег Трусаў. Беларуская Атлянтыда: Без бар’ераў. Северскія землі // Радыё Свабодная Еўропа, 19 кастрычніка 2007

Населеныя пункты Пагарскага раёна
Пгт	Пагар
Сёлы	Андрэйкавічы Балыкіна Баршчова Бобрык Бярозаўка Віцемля Гарадзішча Гразівец Грынёва Гудаўка Дарэеўск Еўдаколле Зарэчнае Кісцёр Курава Лобкі Пасудзічы Савасцьяны Сінін Случоўск Сопычы Суворава Сухасееўка Сцечна Чавусы Чэхаўка Юдзінава
Вёскі	Абарынкі Базская Бугаеўка Васілёўка Горыцы Грынёвачка Долбатава Жыгалкі Ісаеўка Кажураўка Казілоўка Карбоўка Лукін Мадзееўка Маркоўск Міхноўка Перагон Прырубкі Раманаўка Расуха Рожкі Храпаўка Целягоўка Чубарава Юркава Якаўлевічы
Пасёлкі	Аганёк Арэхаўка Балышоўка Баявік Белы Паруб Бердашы Будзёны Бялевая Бялевіца Вадзькаўка Гамоўшчына Гошка Грозны Дзятлаў Доўжык Дуброва Западзенькі Запясоча Затрасцянне Заяруж’е Золін Каладзезкі Калінаўка Кочкар Красная Рошча Красны Акцябр Красны Бор Красны Вугал Ледняў Майскі Мелавае Мірскія Незяваеўка Новы Сінін Нячуі Паталуеўшчына Первамайскі Плоскі Пралетарскі Прасвет Пясчанкі Садовы Чайкіна Чамярысаўка
Хутары	Аўсеенкоў Вара Гарцаёўка Гетуноўка Глінкі Грабараўка Джураўка Кірпічны Леўдзікаў Лосеўка Нізы Папярэчнае Пчолкі Пясоцкі Ракаў Рогавічы Рэвуха Сачылаў Сініцкі Торкін Чакаў Шчарбакоўка

Бранская вобласць
Раёны	Бранскі Брасаўскі Выганіцкі Гардзееўскі Дзяцькаўскі Дубраўскі Жукаўскі Жырацінскі Злынкаўскі Камарыцкі Карачаўскі Клімаўскі Клінцоўскі Клятнянскі Краснагорскі Мглінскі Навазыбкаўскі Наўлінскі Пагарскі Почапскі Рагнедзінскі Сеўскі Старадубскі МА Суземскі Суражскі Трубчэўскі Унецкі
Гарады	Бранск Дзяцькава Жукаўка Злынка Карачаў Клінцы Мглін Навазыбкаў ГА Почап Сеўск Старадуб Сураж Сяльцо Трубчэўск Унеча Фокіна
Пгт	Алтухова Белая Бярозка Белыя Берагі Быташ Выганічы Вышкаў Вялікае Поўпіна Івот Камарычы Клімава Клятня Кокараўка Красная Гара Локаць Любахна Наўля Пагар Рагнедзіна Радзіца-Крылоўка Рамасуха Стар
Сёлы — цэнтры раёнаў	Гардзееўка Глінішчава Дубраўка Жыраціна Камарычы Суземка