Польскі Аўтаномны Раён імя Дзяржынскага
Polski Rejon Narodowy im. Feliksa Dzierżyńskiego
Краіна	СССР
Уваходзіць у	Беларуская ССР
Адміністрацыйны цэнтр	Дзяржынск
Дата ўтварэння	15 сакавіка 1932
Дата скасавання	1937
Афіцыйныя мовы	руская, беларуская, польская
Насельніцтва	49 133 чал. (1939)

Польскі аўтаномны раён імя Дзяржынскага (польск.: Polski Rejon Narodowy im. Feliksa Dzierżyńskiego) ці Дзяржыншчына, Полраён (скарачэнне ад Польскі раён) — аўтаномная адміністрацыйная адзінка, якая існавала ў складзе БССР у перыяд 1932—1938 гадоў.

У другой палове 1920-х — першай палове 1930-х кіраўніцтва Савецкага Саюза праводзіла палітыку карэнізацыі, у ходзе якой у краіне быў утвораны шэраг аўтаномных абласцей і раёнаў, у тым ліку два польскія раёны: Дзяржыншчына ў складзе Беларускай ССР і Мархлеўшчына ў складзе Украінскай ССР. Мэтай існавання гэтых раёнаў была саветызацыя польскага насельніцтва.

Польскі аўтаномны раён імя Дзяржынскага быў утвораны 15 сакавіка 1932 года ў складзе БССР каля тагачаснай мяжы СССР з Польшчай. Аўтаномія мела блізу 1000 км² плошчы і 44 тысячы насельніцтва. Цэнтрам раёна стаў горад Койданава, які ў сувязі са стварэннем аўтаноміі быў перайменаваны ў Дзяржынск. Назву Дзяржыншчына атрымала ў гонар Фелікса Дзяржынскага, стваральніка Усерасійскай надзвычайнай камісіі (ВЧК).

Аўтаномія палякаў, якія насялялі Дзяржыншчыну, не была фікцыяй. На тэрыторыі раёна дзейнічалі польскія школы і бібліятэкі, выдаваліся польскамоўныя кнігі, газеты і часопісы. Польская мова была адной з афіцыйных моў раёна. Яна ўжывалася ва ўсіх партыйных і дзяржаўных установах раёна, уключна з міліцыяй і судамі.

У той жа час палякі і іншыя насельнікі Дзяржыншчыны падвяргаліся інтэнсіўнай камуністычнай прапагандзе, якая часта была для іх чужою, але была блізкаю палякам-камуністам, колькасць якіх у партыйным кіраўніцтве была занадта вялікая. Раён, як і ўвесь Савецкі Саюз, перажыў калектывізацыю і ганенні на рэлігію, якім насельніцтва аказала значны супраціў.

Прычыны ліквідацыі польскіх аўтаномій не вельмі ясныя. Магчыма, гэта звязана з тым, што Сталін займеў іншыя планы адносна лёсу Польшчы і не жадаў мець у Савецкім Саюзе польскіх адміністрацыйных адзінак. Магчыма, палякі занадта цяжка паддаваліся саветызацыі. Так ці інакш, услед за Мархлеўшчынай (1935) у 1938 годзе была зліквідаваная і Дзяржыншчына. Школы, бібліятэкі, іншыя польскія культурныя асяродкі былі зачыненыя. Многія этнічныя палякі былі высланыя ў Казахстан і Сібір.

Падрабязнасці існавання і ліквідацыі польскіх аўтаномій за савецкім часам замоўчваліся.

• Палякi — Беларусы: узаемныя стэрэатыпы ў XIX i XX ст.

БССР
Вобласці	Бабруйская (1944—1954) Баранавіцкая (1939—1954) Беластоцкая (1939—1944) Брэсцкая (1939—1990¹) Вілейская (1939—1944) Віцебская (1938—1990¹) Гомельская (1938—1990¹) Гродзенская (1944—1990¹) Магілёўская (1938—1990¹) Маладзечанская (1944—1960) Мінская (1938—1990¹) Палеская (1938—1954) Пінская (1939—1954) Полацкая (1944—1954)
Акругі	Аршанская (1924—1930) Бабруйская (1924—1930) Барысаўская (1924—1927) Віцебская (1924—1930) Гомельская (1926—1930) Калінінская (1924—1927) Магілёўская (1924—1930) Мазырская (1924—1930) Менская (1924—1930) Полацкая (1924—1930) Рэчыцкая (1926—1927) Слуцкая (1924—1927)
Памежныя акругі	Лепельская (1935—1938) Мазырская (1935—1938) Полацкая (1935—1938) Слуцкая (1935—1938)
Нацыянальны раён	Польскі аўтаномны раён імя Дзяржынскага (1932—1937)
Горад рэспубліканскага падпарадкавання	Мінск (1946—1990¹)
¹ дата прыняцця дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце БССР