«Пагоня» — штотыднёвая газета на беларускай мове. Выходзіла з 25 сакавіка 1992 да 12 лістапада 2001 года ў Гродне.

Гісторыя выдання

Была зарэгістраваная ў чэрвені 1991 года тагчасным дэпутатам Вярхоўнага савета БССР. Выдавалася культурна-асветніцкім фондам «Бацькаўшчына». Рэдактарам «нулявога» нумара, які выйшаў у 1992 годзе адмыслова да 25 сакавіка, быў журналіст і пісьменнік Сяргей Астраўцоў. Ён жа наладзіў рэгулярны выпуск са жніўня 1992 года^[1]. З 1995 года галоўным рэдактарам быў Мікола Маркевіч.

У першыя гады існавання, калі старшынёй Гродзенскага гарвыканкама быў Сямён Домаш, рэдакцыя газеты знаходзілася ў памяшканнях гарвыканкама на вуглу вуліц Савецкай і Дамініканскай^[2]. Пазней пераехала на вуліцу Маркса.

У час прэзідэнцкіх выбараў 1994 года газета падтрымлівала Зянона Пазняка, востра крытыкавала Аляксандра Лукашэнку. Першай з беларускіх СМІ змясціла даклад дэпутата Сяргея Антончыка пра карупцыю ў асяроддзі Аляксандра Лукашэнкі. Займалася гучнымі мясцовымі справамі, такімі як карупцыйны складнік у няўдалай рэстаўрацыі Дома купца Мураўёва ў Гродне^[3].

У 1995 годзе папулярнасць газеты расла і яе наклад павялічыўся да 10 000 асобнікаў. З 1997 года выходзіла два разы на тыдзень. З 1998 выдаваўся дадатак «Маю Права». З лета 1999 газета ізноў пачала выдавацца раз на тыдзень, наклад знізіўся да 7 000 асобнікаў^[4].

У газеце працавалі вядомыя гродзенскія журналісты Павел Мажэйка^[5], Вітаўт Руднік, Юрый Гумянюк^[6], Юлія Дарашкевіч, Андрэй Мялешка, Уладзімір Хільмановіч, Зміцер Кісель, Міхал Карневіч, Алена Раўбецкая і іншыя.

Рэпрэсіі і ліквідацыя газеты

За змест некалькіх публікацый газета была закрытая 12 лістапада 2001 суддзём Вышэйшага Гаспадарчага суда Валерыем Жандаравым у выніку позвы Гродзенскай пракуратуры.

Галоўны рэдактар Мікола Маркевіч і журналіст Павел Мажэйка ў 2002 годзе былі асуджаны за «паклёп на прэзідэнта Рэспублікі Беларусь з абвінавачаннем яго ў здзяйсненні асабліва цяжкіх злачынстваў» і сталі аднымі з першы палітвязняў у незалежнай Беларусі. Працэс некалькі разоў адкладаўся, бо суд не адважваўся распачынаць пасяджэнне, калі да будынка суда сцякаліся сотні людзей: праваабаронцаў, айчынных і замежных журналістаў, прадстаўнікоў дыпламатычнага корпусу^[7].

У Гродне ў многіх месцах вясной 2002 года з'яўляліся графіці ў падтрымку Маркевіча і Мажэйкі. Праходзілі акцыі салідарнасці. 1 красавіка каля будынка аблвыканкама адбыўся несанкцыянаваны пікет у абарону Маркевіча і Мажэйкі. Удзельнікі пікету трымалі ў руках плакаты з лозунгамі : «Мажэйка, Маркевіч – хто наступны?», «Свабода = Свабода слова», «Разам за ПАГОНЮ!». 5 красавіка адбыліся пікеты каля аблвыканкама і на плошчы Савецкай. Удзельнікі акцыі трымалі ў руках транспаранты: «Рукі прэч ад Маркевіча і Мажэйкі», «Быў бы журналіст – камера будзе», «Я таксама пішу праўду пра прэзідэнта. Я наступны?». Удзельнікі некаторых пікетаў былі затрыманыя і асуджаныя да адміністрацыйнага арышту^[7][8].

Мікола Маркевіч быў асуджаны на 1,5 года абмежавання волі, Павел Мажэйка – да 1 году абмежавання волі (вырак суду прысуджаў кожнаму на год больш, але тэрмін адразу быў скарочаны ў межах аб'яўленай тады амністыі)^[9].

Пасля ліквідацыі папяровага выдання Мікола Маркевіч некалькі гадоў кіраваў інтэрнэт-сайтам «Пагоня».

Зноскі

1. ↑ Сяргей Астраўцоў: Наш час – гэта час не чытання, а глядзення ў маленькі экран і руха пальцамі па ім  (бел.). Hrodna.life (4 лютага 2024). Праверана 4 лютага 2024.
2. ↑ Свабода, Радыё. «Ён быў найлепшым з усіх прэтэндэнтаў на прэзыдэнта». Сямёна Домаша ўзгадвае Аляксандар Мілінкевіч  (бел.). Радыё Свабода (9 лютага 2019). Праверана 4 лютага 2024.
3. ↑ Дом купца Мураўёва: рамонт даўжынёю ў 20 гадоў  (бел.). Hrodna.life (4 лютага 2024). Праверана 4 лютага 2024.
4. ↑ Пагоня 0 (1) 1992  (бел.). Беларуская Інтэрнэт-Бібліятэка Kamunikat.org. Праверана 4 лютага 2024.
5. ↑ Рабіў Гродна горадам, якім хочацца ганарыцца. Чым вядомы журналіст і актывіст Павел Мажэйка, які зараз у СІЗА  (бел.). Hrodna.life (9 верасня 2022). Праверана 4 лютага 2024.
6. ↑ 6 гадоў таму ў Гродне загінуў паэт і журналіст Юрый Гумянюк: яго ўзгадваюць сябры і блізкія  (бел.). Hrodna.life (4 лютага 2024). Праверана 4 лютага 2024.
7. ↑ ^{а б} Агляд-хроніка парушэньняў правоў чалавека ў Беларусі ў 2002 годзе (нявызн.).
8. ↑ Вітаўт Руднік: Ісці ў незалежную журналістыку не кожны захоча і не кожнага мама пусціць  (бел.). Hrodna.life (4 лютага 2024). Праверана 4 лютага 2024.
9. ↑ Рэканструкцыя стадыёна, губернатар на лыжах, асуджаны міліцыянт. Чым жыў Гродна 20 гадоў таму  (бел.). Hrodna.life (4 лютага 2024). Праверана 4 лютага 2024.

Спасылкі

• Газета «Пагоня» у Сеціве.
• Архіў адлічбаваных нумароў газеты «Пагоня»
• Інтэрв'ю з былым галоўным рэдактарам Міколам Маркевічам