Максімільен Рабесп’ер
| Максімільен Рабесп'ер | |
|---|---|
| фр.: Maximilien de Robespierre (Español) | |
  | |
| Род дзейнасці | палітык, адвакат, журналіст, рэвалюцыянер |
| Дата нараджэння | 6 мая 1758 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 28 ліпеня 1794 (36 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Веравызнанне | Дэізм |
| Бацька | Франсуа Рабесп'ер[d] |
| Альма-матар |
|
| Партыя | |
| Узнагароды і прэміі | |
| Аўтограф |
 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
.svg){kind=small}
Максімільен Рабесп'ер (фр.: Maximilien François Marie Isidore de Robespierre, Максімільен Франсуа Мары Ізідор дэ Рабесп'ер[1] ; 6 мая 1758, Арас — 28 ліпеня 1794, або 10 тэрмідора II года Рэспублікі, Парыж) — вядомы сучаснікам як непадкупны (фр. L'Incorruptible) або Шалёная гіена[крыніца?] (у сваіх ворагаў) — адзін з лідараў Вялікай Французскай рэвалюцыі, кіраўнік, магчыма, самага радыкальнага рэвалюцыйнага руху — якабінцаў.
Вучыўся ў Калежы Людовіка Вялікага ў Парыжы, скончыў юрыдычны факультэт Сарбоны (1780). 3 1781 адвакат у Арасе. 3 1783 член Араскай акадэміі навук і мастацтваў, з 1788 яе прэзідэнт. У 1789 дэпутат Генеральных штатаў ад трэцяга саслоўя. Актыўна ўдзельнічаў у іх працы і ў дзейнасці створанага на іх аснове Нацыянальнага сходу, з ліпеня 1790 яго сакратар. Абараняў інтарэсы шырокіх народных мас, насуперак ліберальнай большасці сходу, выступаў супраць замацаваных канстытуцыяй 1791 каралеўскага права вета, падзелу грамадзян на актыўных і пасіўных, маёмаснага цэнзу на выбарах, захавання рабства ў калоніях і г.д. У 1791—92 працаваў у секцыях камуны Парыжа, выдаваў штотыднёвік «Défenseur de la constitution» («Абаронца канстытуцыі»), на старонках якога выказваў свае погляды. Меў падтрымку шэрагу дэмакратычных арганізацый: Якабінскага клуба, Клуба кардэльераў, палітычных клубаў Марселя, Версаля, Тулона і іншых гарадоў. Асуджаў агітацыю жырандыстаў за рэвалюцыйную вайну супраць феадальна-абсалютысцскіх манархій Еўропы. Пасля пачатку вайны Францыі з Аўстрыяй і Прусіяй (красавік 1792) агітаваў за рэвалюцыйныя метады вядзення вайны. Максімільен Рабесп'ер не прыняў непасрэднага ўдзелу ў паўстанні 10.8.1792, якое скінула караля, але на наступны дзень быў абраны членам камуны Парыжа. У верасні 1792 абраны дэпутатам ад Парыжа ў Нацыянальны Канвент, дзе стаў адным з найбольш уплывовых дзеячаў якабінцаў. Узначаліў барацьбу супраць панавання жырандыстаў, быў сярод рашучых прыхільнікаў смяротнага пакарання караля Людовіка XVI. Як і Жан-Поль Марат, быў адным з палітычных кіраўнікоў народнага выступлення 31.5— 2.6.1793, якое скончылася арыштам дэпутатаў-жырандыстаў і пераходам улады да якабінцаў. Рабесп'ер — адзін з ініцыятараў рэвалюцыйнай палітыкі якабінскага ўрада (аграрнае заканадаўства, якое ліквідавала феадальнае землеўладанне, прыняцце радыкальнай канстытуцыі 1793 і інш.). 27.7.1793 Максімільен Рабесп'ер абраны членам Камітэта грамадзянскага выратавання (КГВ), фактычна кіраваў ім. Пры Рабесп'еры КГВ ператварыўся ў галоўны орган рэвалюцыйнай дыктатуры, якая змяніла канстытуцыйнае кіраванне (Якабінская дыктатура). Канцэнтрацыя ўлады і ўсіх сіл спрыяла перамозе да лета 1794 над унутранай і знешняй контррэвалюцыяй.
У гэты час абвастрылася барацьба ў рэвалюцыйным кіраўніцтве. Пачаліся рэпрэсіі супраць былых паплечнікаў Рабесп'ера, не згодных з яго палітыкай — прыхільнікаў Жоржа Дантона, Ж. Р. Эбера і інш. Гэта прывяло да змовы ў Канвенце і Тэрмідарыянскага перавароту: 27 ліпеня 1794 г. (9-га тэрмідора) Максімільен Рабесп'ер быў зрынуты і на наступны дзень без суда разам з групай сваіх бліжэйшых паплечнікаў пакараны смерцю на гільяціне.
Зноскі
- ↑ Напісанне імя і прозвішча Максімільен Франсуа Мары Ізідор дэ Рабесп'ер у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.13., Мн., 2001, С.183.
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | Вялікая каталанская · Вялікая нарвежская · Вялікая расійская (навукова-адукацыйны партал) · Бракгаўза і Эфрона · Яўрэйская Бракгаўза і Эфрона · Кругасвет · Ларуса · Малы Бракгаўза і Эфрона · Універсальная літоўская энцыклапедыя · Britannica (11-th) · Britannica (онлайн) · Brockhaus · Notable Names Database · Treccani · Universalis | |||
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
| ||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
