Людамір Міхал Рагоўскі
| Людамір Міхал Рагоўскі | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 3 кастрычніка 1881[1] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 13 сакавіка 1954 (72 гады) |
| Месца смерці | |
| Краіна | |
| Альма-матар | |
| Музычная дзейнасць | |
| Прафесіі | кампазітар, дырыжор |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Людамір Міхал Рагоўскі (польск.: Ludomir Michał Rogowski; 3 кастрычніка 1881, г. Люблін, Польшча — 14 сакавіка 1954, Дуброўнік[2]) — польскі кампазітар і дырыжор.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]
Паходзіў з інтэлігентнай польскай сям’і. З малых гадоў будучы кампазітар знаходзіўся ў атмасферы вялікай любові да музыкі. Ягоны бацька, Дамінік Рагоўскі быў скрыпач-аматар, добра граў на скрыпцы, а маці, Караліна Касакоўская, — на фартэпіяна. Яна нарадзілася ў шляхецкай сям’і, якая раней жыла на Віленшчыне. Вядома, што няня Л. Рагоўскага была беларускага паходжання і спявала яму народныя песні. Таленавітае дзіця, ужо ва ўзросце сямі гадоў ён добра ведаў нотную грамату і спрабаваў самастойна сачыняць музыку.
Вучыўся ў Варшаўскім музычным інстытуце (скончыў у 1906), потым у музычных навучальных установах Лейпцыга, Мюнхена, а таксама ў Рыме і Парыжы.
У 1909—1912 гг. працаваў у Вільні, дзе пачаў кіраваць сімфанічным аркестрам, весці заняткі ў школе арганістаў, супрацоўнічаць з беларускім тэатрам Ігната Буйніцкага, а таксама з газетай «Літоўскі кур’ер» у якасці музычнага крытыка і публіцыста.
Са снежня 1926 года жыў і працаваў у Дуброўніку (Харватыя).
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]У час побыту ў Вільні Людамір Рагоўскі захапіўся беларускім фальклорам, пасябраваў з нашаніўцамі Янкам Купалам, Іванам Луцкевічам і Аляксандрам Уласавым. У 1910 годзе кампазітар паклаў на музыку верш Янкі Купалы «А хто там ідзе?». Верш Купалы з нотамі Рагоўскага газета «Наша ніва» надрукавала асобнай лістоўкай (Вільня, 1910) на беларускай мове і лацінкай, а таксама быў надрукаваны ў «Беларускім календары» на 1910 год.
Творчасць Л. Рагоўскага цесна звязана з беларускай музычнай культурай: ён кіраваў хорам у Беларускім музычна-драматычным гуртку, ствараў музычнае афармленне да спектакляў трупы І. Буйніцкага, склаў «Беларускі песеннік з нотамі для народных і школьных хароў» (выдадзены ў 1911), куды ўключыў і ўласныя апрацоўкі беларускіх народных песень, які адыграў вялікую ролю ў прапагандзе беларускай нацыянальнай песні[3]. У Вільні была напісана першая частка сімфанічнай «Беларускай рапсодыі» для малога аркестра пад назвай «Беларускі пейзаж». Адбіткі беларускага фальклору адчуваюцца і ў сімфанічным творы «Аблокі» (1912).
Музычная спадчына Л. Рагоўскага складае 7 сімфоній, 7 опер, 3 балеты, у т.л. «Купала» (паст. 1926, Варшава), шэраг сімфанічных паэм, аркестравых сюіт, камерных і харавых твораў, кантаты і квартэты, музыку да спектакляў.
Цікавыя факты
[правіць | правіць зыходнік]У публікацыі «Нашай Нівы» з 1910 года (3 снежня, № 49) чытаем, што пасля заканчэння сімфанічнага канцэрта кампазітара і дырыжора Людаміра Міхала Рагоўскага ў Вільні (12 лістапада) у знак падзякі за ўклад у развіццё беларускай музыкі «яму былі дадзены на ўспамін… ад арганізатараў беларускага тэатру — беларуская дуда[4]». Дуду дарыў Ігнат Буйніцкі. Па словах даследчыцы Ірыны Шумскай, калі ў 1911 годзе Міхал Рагоўскі пераяжджаў з Вільні ў Парыж, то ахвяраваў падораныя інструменты ў калекцыю Івана Луцкевіча, якая стала пазней асновай для Беларускага музея ў Вільні. Пасля яго ліквідацыі дуда засталася ў фондзе аднаго з літоўскіх музеяў, пад нумарам LNM EM95. Вядомая як «Дуда Ігната Буйніцкага». Колавая ліра 1809 года, падораная Рагоўскаму падчас таго самага канцэрту, трапіла ў Беларусь і захоўвалася ў зборах Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, адкуль была перададзена Нацыянальнаму музею гісторыі і культуры Беларусі (зараз Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь) у 1957 годзе[5].
Зноскі
- ↑ Brozović D., Ladan T. Ludomir Michał Rogowski // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
- ↑ Rogowski, Ludomir Michał
- ↑ Игнат Буйницкий — «бацька беларускага тэатра» Архівавана 10 мая 2015. (руск.) (недаступная спасылка)
- ↑ https://www.svaboda.org/a/27937897.html
- ↑ «Дудары Глыбоцкага краю» В. Воранаў
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 202. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 45. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
- Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя: у 2 т. / пад агульн.рэд. А. В. Сабалеўскага. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т.2. — С. 286.
- Беларускі фальклор : энцыклапедыя : [у 2 т.]. — Мінск, 2005. — Т. 2. — С. 414.
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 4. Накцюрн — Скальскі. — С. 446. — 742 с. — 9 500 экз.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Ludomir Michał Rogowski(недаступная спасылка) (польск.) // Пералік асноўных твораў
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
| ||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
