Кілаўэа
англ.: Kīlauea
Мадэль Кілаўэа ў штучных колерах
Краіна	ЗША
Рэгіён	Гаваі
Горная сістэма	Гавайскія астравы
Форма вулкана	шчытападобны вулкан
Перыяд утварэння	да25 000 гадоў
Апошняе вывяржэнне	з 20 снежня 2020
Вышыня вяршыні	1247 м
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кілаўэа (у перакладзе з гавайскай — «вырыгае, моцна распаўсюджваецца») — актыўны шчытавы вулкан на востраве Гаваі (Гавайскія астравы, ЗША).

Адзін з самых актыўных дзеючых вулканаў на Зямлі. Самы малады з наземных гавайскіх вулканаў. Размешчаны побач са значна больш высокім Мауна-Лоа. Частка тэрыторыі, занятаай Кілаўэа, уваходзіць у склад нацыянальнага парку «Гавайскія вулканы».

Кілаўэа лічыцца месцам пражывання Пеле — гавайскай багіні вулканаў. Паводле яе імя названыя некаторыя лававыя ўтварэнні — напрыклад, «слёзы Пеле» (маленькія кроплі лавы, якія астуджаюцца на паветры і прымаюць форму слёзы і «валасы Пеле» (тонкія ніткі вулканічнага шкла — абсідыяну, якія ўтвараюцца ў выніку хуткага астуджэння лавы пры сцяканні ў акіян).

Кілаўэа бесперапынна вывяргаецца пачынаючы з 1983 года. У фазу інтэнсіўнай актыўнасці вулкан ўступіў 6 сакавіка 2011 г.

З 2 мая 2018 года вывяржэнне вулкана пачалося пасля некалькіх землетрасенняў да 6,9 бала па шкале Рыхтара. У выніку адкрыліся трэшчыны і каля 10 жорлаў на ўсходніх збоччах вулкана. Лава знішчыла некалькі жылых будынкаў. 4 мая ўлады Гавайскіх астравоў аб’явілі эвакуацыю насельніцтва ў раёне вывяржэння вулкана Кілаўэа^[1]. Улады штата эвакуявалі 1800 мясцовых жыхароў, што пражывалі ў мясцовасці Леілані на збоччы вулкана, на тэрыторыі якой адбыліся масавыя выкіды лавы.

10 мая 2018 на Гаваях у раёне Пуна аб’яўлена стыхійнае бедства, прычынай стала актыўнасць вулкана Кілаўэа. Мясцовыя ўлады скарэкціравалі рух транспарту і арганізавалі пункты часовага размяшчэння для людзей, якім давялося пакінуць сваё жыллё. Экстранныя службы пацвердзілі інфармацыю аб 14 вулканічных трэшчынах. Тэрмінова эвакуіравацца былі вымушаны жыхары населенага пункта Ланіпуна^[2].

16 мая ўлады штата Гаваі аддалі распараджэнне прыступіць да поўнай эвакуацыі ўсходняга ўзбярэжжа самага буйнога з гавайскіх астравоў; размешчаныя там прамысловыя прадпрыемствы і заводы зліваюць паліва і гаручыя вадкасці, каб не дапусціць пажараў. На астравах абвешчаны найвышэйшы, «чырвоны» ўзровень небяспекі^[3].

Зноскі

Літаратура

• Кілаўэа // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 257. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кілаўэа
• Global Volcanism Program Архівавана 30 снежня 2006.
• Выява вулкана ў рэжыме On-line Архівавана 14 сакавіка 2012.