Славутасць
Кутб-Мінар
хіндзі: ध्रुव स्तम्भ
28°31′28″ пн. ш. 77°11′07″ у. д.HGЯO
Краіна	Індыя
Месцазнаходжанне	Дэлі
Архітэктурны стыль	Ісламская архітэктура
Вышыня	72,5 м[1]
Матэрыял	red sandstone[d][1]
Сайт	delhitourism.gov.in/delh…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 233 рус. • англ. • фр.

Кутб-Мінар^[2] (таксама Кутуб-Мінар ці Кутаб-Мінар, хіндзі: क़ुतुब मीगार — самы высокі ў свеце цагляны мінарэт. Пабудаваны ў Дэлі (раён Мехраулі) некалькімі пакаленнямі ўладароў Дэлійскага султаната. Мінарэт з’яўляецца цэнтрам комплекса гістарычных помнікаў розных эпох.

Мінарэт Ала-і-Мінар пачаў будаваць Алаудзін Хільджы, які збіраўся зрабіць яго ў два разы вышэй, чым Кутб-Мінар. Але будаўніцтва было спынена, калі канструкцыя дасягнула 24,5 метраў і быў пабудаваны толькі адзін ярус пасля смерці Алаудзіна. Першы ярус будынка захаваўся да нашых дзён.

Мячэць Куват-уль-Іслам (што значыць Моц Іслама) вядомая таксама як мячэць Кутб, ці вялікая мячэць Дэлі, была пабудавана Кутб-уд-Дзінам Айбекам  (руск.) (бел., заснавальнікам мамлюкскай дынастыі  (руск.) (бел. ці Дынастыі Рабоў. Будаўніцтва мяэці пачалось у 1190 годзе. У якасці будаўнічых матэрыялаў выкарысталі дваццаць сем разбураных індуісцкіх і джайнісцкіх храмаў. Гэта была першая мячэць, пабудаваная ў Дэлі пасля заваявання.

Потым мячэць пашыралася и дабудоўвалася.

Цяпер мячэць разбурана, але маштабныя руіны дазваляюць судзіць аб ісламскай архітэктуры.

На захад ад мячэці знаходзіцца магіла Ілтутміша  (руск.) (бел., пабудаваная ў 1235 годзе. Будаўніцтва маўзалея паказвае адыход ад індыйскіх звычаяў крэмацыі.

Пышныя вароты Ала-і-Дарваза былі пабудаваны першым султанам Дэлі з дынастыі Хільджы Алаудзінам.

Вялікай загадкай з'яўляецца жалезная калона вышынёй 7 метрай і весам у 6 тон. Калона была ўведзена царом Кумарагуптай I з дынастыі Гупта, якая правіла ў Паўночнай Індыі ў перыяд 320—540 гадоў. Першапачаткова калона знаходзілася у храме Вішну горада Матхура  (руск.) (бел., а на калоне быў размешчаны Гаруда  (руск.) (бел.. Калона была перанесена на гэта месца і увайшла ў склад індуісцкага храма. Усе астатнія пабудовы храма былі разбураны і выкарыстаны як будаўнічыя матэрыялы для мінарэта Кутб-мінар і мячэці Куваі-ул-Іслам.

На калоне застаўся надпіс, прысвечаны Вішну і цару Чандрагупце II  (руск.) (бел. (375—413 гады). За 1600 гадоў калона амаль не падверглася карозіі, аб прычыне гэтага вядуцца спрэчкі. Існавала тэорыя, што калона зроблена з метэарытнага жалеза (супраць якой сведчыла адсутнаць нікеля). Згодна з іншымі меркаваннямі, у калоне выкарыстоўваўся асаблівы сплаў, вынайдзены індыйскімі металургамі. У выніку аналіза старажытнай тэхналогіі вытворчасці жалеза, было вызначана, што імавернай прычынай было невывядзенне фосфару ў шлакі пры адсутнасці вапны ў тэхналагічным працэсе, у выніку чаго ўтварылася асаблівая ахоўная корка з высокім утрыманнем фосфару, якая перашкаджае карозіі^[3].

Вакол калоны пабудавана агароджа. Лічыцца, што калі стаць да калоны спіной і абхапіць яе ззаду рукамі, гэта прынясе шчасце.

У паўночна-заходнім баку ад Варот Ала-і-Дарваза знаходзіцца невялікая грабніца суфійскага святога XV ст. імама Мухамаада Алі, больш вядомага як Імам Замін. Ураджэнец Туркестана Імам Замін прыйшоў у Індыю ў час праўлення Сікандра-шаха Лодзі  (руск.) (бел. (1488—1517) Ён быў членам суфійскага ордэна чыштыя. Грабніца была ўзведзена пры яго жыцці ў 1537-38 гадах, а праз год ён памёр.

Плошча грабніцы — 7,3 м²

• Славутасці Дэлі
• Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Індыі

• entry in the UNESCO World Heritage Site List
• Corrosion resistance of Delhi iron pillar
• Nondestructive evaluation of the Delhi iron pillar Current Sciene, Indian Academy of Sciences, Vol. 88, No 12, 25 June 2005 (PDF)
• Падборка фота Кутуб-Мінара
• Photo gallery of the Qutb complex
• http://www.haim.ru: Кутаб-Мінар (Кутб-Мінар).(недаступная спасылка)