Горад Кохтла-Ярвэ эст.: Kohtla-Järve Герб Сцяг Краіна  Эстонія Каардынаты 59°24′ пн. ш. 27°17′ у. д.HGЯO Кіраўнік Людміла Янчанка[d] Заснаваны 1946 Плошча 68,77 км² Насельніцтва 44 492 чалавек (2010) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код 372 Афіцыйны сайт kjlv.ee (эст.)(руск.) Кохтла-Ярвэ на карце Эстоніі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ко́хтла-Я́рвэ (эст.: Kohtla-Järve) (з 1946 г.) — горад на паўночным усходзе Эстоніі, у павеце Іда-Вірумаа. Транспартны вузел на шашы Талін — Нарва — Пецярбург (Расія) і станцыя на чыгунцы Талін — Нарва. Пяты па плошчы і па колькасці насельніцтва горад Эстоніі.

Кохтла-Ярвэ знаходзіцца на паўночным усходзе Эстоніі, у павеце Іда-Вірумаа. Складаецца з 5 асобных раёнаў (эст.: linnaosad):

• Ярвэ
• Ахтмэ
• Ору
• Сомпа
• Кукрузэ.

Планіроўка горада вельмі своеасаблівая. Яго раёны раскіданыя па вялікай тэрыторыі, і хоць насельніцтва горада меней за 40 тыс. чалавек, аднак адлегласць паміж раёнамі Ярвэ і Ору складае каля 20 км.

Першыя згадкі пра паселішча на тэрыторыі сучаснага Кохтла-Ярвэ адносяцца да 1241 года. На той час гэта была вёска Ярвэ (Jeruius), згаданая ў Дацкай пазямельнай кнізе. Тамсама згаданая і вёска Кукрузэ (Kukarus) — цяпер гэта адзін з раёнаў Кохтла-Ярвэ. Яшчэ адно паселішча на месцы сучаснага раёна Сомпа згадана ў 1420 годзе (Soenpe).

Мясцовыя жыхары даўно ведалі пра вялізныя паклады гаручых сланцаў у ваколіцах, аднак не выкарыстоўвалі іх у практычных мэтах. Толькі на пачатку XX стагоддзя былі праведзены даследаванні, якія паказалі, што сланцы могуць выкарыстоўвацца як у якасці паліва, так і сыравіны для хімічнай прамысловасці. У 1919 ужо ў незалежнай Эстоніі было створана аб'яднанне «Дзяржаўная сланцавая прамысловасць» і распачалася здабыча сланцаў як шахтавым, так і адкрытым спосабам. У 1924 непадалёк ад чыгуначнай станцыі Кохтла быў пабудаваны завод па вытворчасці сланцавае алівы, а побач пачаў расці рабочы пасёлак, які атрымаў назву Кохтла-Ярвэ. У сярэдзіне 30-х ён складаўся з некалькіх рабочых кварталаў — Кява, Вахекюля, Паванду.

У Другую сусветную вайну немцы разглядалі гэты рэгіён як істотную крыніцу паліва, аднак поўнамаштабную распрацоўку распачаць не паспелі.

Пасля вайны здабыча сланцаў усё болей павялічвалася дзеля патрэбаў савецкай прамысловасці. 15 чэрвеня 1946 рабочы пасёлак Кохтла-Ярвэ атрымаў статус горада і цягам наступных дваццаці гадоў уключыў у свае межы суседнія пасёлкі і гарады: Кохтлу і Кукрузэ ў 1949; Йыхві, Ахтмэ і Сомпу ў 1960; Ківіылі, Ору, Пюсі і Війвікану ў 1964. Да 1980 года колькасць насельніцтва дасягнула 90 000 чалавек у асноўным за кошт рабочых, якія прыбывалі з розных куткоў СССР.

Па развале Саюза Йыхві, Ківіылі і Пюсі былі вылучаны са складу Кохтлы-Ярвэ ў асобныя гарады, а Кохтла атрымала статус пасёлку. Значна зменшылася здабыча і перапрацоўку сланцу, як след вялікая колькасць жыхароў з'ехала на працаўладкаванне ў Талін або Расію.

Станам на 2012 год у горадзе пражывала 37 965 чалавек^[1]. Найбуйнейшыя часткі Кохтлы-Ярвэ — Ярвэ (каля 22,3 тыс. чал. у 2010) і Ахтмэ (прыкладна 18,8 тыс.).

Прыкладна 14 700 чалавек — пенсіянеры. Прыкладна чатыры пятыя — рускія або рускамоўныя жыхары, пятая частка — эстонцы, астатнюю доля складаюць каля чатырох дзясяткаў нацыянальнасцей^[2].

Дзейнічаюць 6 сярэдніх і 8 базавых школаў, 3 прафесійна-тэхнічныя вучылішча, Вірумааскі каледж Талінскага тэхнічнага ўніверсітэта. Інстытут сланцаў Талінскага тэхнічнага ўніверсітэта.

• «Стары горад» — даваенная частка
• Музей сланцаў
• Плошча Вірула

Возера ў парку

• Нордэрштэт, Германія
• Кедайней, Літва
• Сланцы, Расія
• Кінгісеп, Расія
• Оўтакумпу, Фінляндыя
• Кемі, Фінляндыя
• Умеа, Швецыя

• Анастасія Уладзіміраўна Верамеенка (нар. 1987) — беларуская баскетбалістка.
• Хейна Мандры — эстонскі акцёр.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 439. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).

	Кохтла-Ярвэ на Вікісховішчы

• Афіцыйная старонка (эст.) (руск.)
• Бачына воласці Кохтла Архівавана 30 сакавіка 2018. (эст.)