Комант або Скоманд, Скаламенд (ням.: Skumand, літ.: Gomants/Gomantas, Komants/Komantas, Skomantas; каля 1225 — канец XIII ст.) — князь судаўскі, кіраўнік супраціўлення судаваў і іншых прусаў агрэсіі Тэўтонскага ордэна ў 1277—1283 гадах.

Скаламенд — двухасноўнае імя, аснова skal- звязана з літ.: skalsus «багаты, шматлікі; сытны, шчодры» або skalti «расці, цвісці», аснова mant- — з mantus «кемны; прыдатны». Такім чынам, імя значэннем магло быць блізкае да «Мнагадумны» (тыпалагічна падобнае да польскага Балемысл) і мець за аналаг імя Даўмонт — Daumantas (першая аснова з daug «шмат»). Разам з іменнай асновай Skal- былі таксама асновы Go-, Ko-, Sko-, якія адна з адной не атаясняюцца.^[1]

Лічыцца, што як уладар Судавы Комант меў рэзідэнцыю каля возера Скаментна ў ваколіцах сучаснага Элка (Польшча), дзе захавалася гарадзішча XIII ст. з кальцавым валам, якое гісторыкі атаясняюць з замкам Скомандбургам (літар. Комантаў замак), спаленым ў 1280 годзе. Паблізу гарадзішча з XV ст. вядома вёска Скамантэн (ням.: Skomentnen, Skomanten), цяпер Скаментна Вельке^[pl].

У 1273 і 1278 гадах Комант на чале судаўскіх ваяроў пры падтрымцы вялікалітоўскага войска («русінаў»^[2]) спустошыў Кульмскую зямлю ва ўладаннях Тэўтонскага ордэна, ваяваў каля гарадоў Кульма і Торна, замкаў Вельсайс, Граўдэнц, Зантыр, Клемент, Ліпу, Марыенвердэр, Пловіст, Рэдзін, Турніц і Хрыстбург. У 1280 годзе немцы спалілі рэзідэнцыю Команта, у адказ ён уварваўся і парабаваў Самбію, дзе ўзяў у палон Людвіга фон Лібенцэля, але неўзабаве вызваліў яго. Каля 1281 года, унікаючы ціску Ордэна Комант з Судавы перасяліўся на Русь — у тую яе частку, што належала ВКЛ, напэўна ў Гародню. Некаторыя даследчыкі сцвярджаюць, што ў княжанне Трайдзеня, Комант быў другой пасля вялікага князя асобай у ВКЛ.

Магчыма, неўзабаве па пераездзе ў ВКЛ Комант быў пераведзены ў заходнюю Жамойць, — так дазваляе думаць назва вёскі Скомантай (літ.: Skomantų; паблізу Вейвіржэнаў) і вялізнае гарадзішча побач, выдатна ўмацаванае ў XIII ст., размешчанае паблізу колішняга замка Гедзіміна. З гэтым перыядам жыцця Команта, магчыма, звязана і назва вёскі Гомантлаўкіс («Комантава поле») паблізу Рэтавы ў Жамойці (цяпер Рэтаўскае староства Літвы), а таксама вёскі Каманцішкі (Kamantiškių <*Komantiškių; цяпер у Мяркінскім старостве Літвы) і Коматава (Гродзенскі раён). Магчыма, менавіта ў Коматаве знаходзілася сядзіба Команта, пра якую вядома толькі размяшчэнне паблізу Гродна.

У 1282 або 1283 годзе Комант, магчыма, незадаволены сваім статусам у ВКЛ пасля смерці Трайдзеня (1282), перабег да немцаў, быў імі ахрышчаны і пэўны час жыў у замку Балга. У 1284 годзе Комант быў правадніком і начальнікам прускага атрада ў складзе ордэнскага войска падчас паходу на Гародню, а вясной 1285 года атрымаў невялікі надзел зямлі ў Натангіі і разам з трыма сынамі пасяліўся там у Стэгенах (ням.: Stegen, польск.: Stegieny; ад пруск.: steege — адрына; цяпер мясцовасць каля Стэгі Малай^[pl] у Барташыцкім павеце Польшчы). Там неўзабаве ён і памёр. Пазней, магчыма ў 1289 годзе, хтосьці з сыноў Команта са Сцігенаў мог вярнуцца ў ВКЛ.

Некаторыя гісторыкі, напрыклад Стывен Роўвел, атаясняюць Команта са згаданым у «Задоншчыне», аповесці канцы XIV ст., бацькам або цесцем Гедзіміна Скаламендам^[3]. Паводле «Задоншчыны», удзельнікі Кулікоўскай бітвы (1380) Андрэй і Дзмітрый Альгердавічы называюць сябе праўнукамі Скаламендавымі — «Брате Дмитрей, сами есмя собе два браты, сынове Олгордовы, а внуки есмя Едимантовы, а правнуки есми Сколомендовы». Ежы Ахманскі мяркуе, што «праўнукі» трэба разумець у шырокім сэнсе — «нашчадкі», і лічыць Команта дзедам Гедзіміна. Томас Баранаўскас не згодны з такой інтэрпрэтацыяй і лічыць, што Альгердавічы пэўна і паслядоўна называюць спачатку свайго бацьку Альгерда, потым дзеда Гедзіміна і прадзеда Скаламенда, і ў гэтым кантэксце пераскок праз адну прыступку дынастыі надуманы Ахманскім.

Такім чынам, Комант, калі ён тоесны Скаламенду, быў або бацькам, або цесцем Гедзімінам, і другое больш імаверна зыходзячы з іншых вядомых крыніц.

Паводле Паўла Шпілеўскага, жыхары Гродзенскай і Ковенскай губерняў яшчэ ў сярэдзіне XIX ст. спявалі гістарычныя песні пра паходы ятвяжскага князя Команта («Комата»).

• Охманьски Е. Гедеминовичи — «правнуки Сколомендовы» // Польша и Русь: Черты общности и своеобразия в историческом развитии Руси и Польши XII—XIV вв. М., 1974. С. 358—364.
• Ochmański J. Gedyminowicze — «prawnuki Skolomendowy» // Ars historica. Poznań, 1976. S. 252—258.
• Ochmański J. Gedyminowicze — «prawnuki Skolomendowy» // Ochmański J. Dawna Litwa. Studia historyczne. Olsztyn, 1986. S. 358—364.
• Rowell S.C. Iš viduramžių ūkų kylanti Lietuva. — V., 2001.
• Tęgowski Jan. Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. — Poznań ; Wrocław : Wydaw. hist., 1999. — 319, [1] с.; 24 см. — (Biblioteka genealogiczna, ISSN 1509-8702; T. 2).; ISBN 83-913563-1-0 — S. 304—305.
• Шпилевский П. М. Путешествие по Полесью и Белорусскому краю. — Минск, 1992. — С. 40.
• Baranauskas T. Gedimino kilmė Архівавана 6 кастрычніка 2007. // Voruta № 44(278), 1996.11.23;
• William L. Urban. The Prussian Crusade, 2nd, Chicago, Illinois: Lithuanian Research and Studies Center, 315, 342, 366. ISBN 0-929700-28-7.