Дама з гарнастаем
| ||
| Леанарда да Вінчы | ||
| Дама з гарнастаем. 1489–1490 гг. | ||
| Dama con l'ermellino | ||
| Матэрыял | Дрэва | |
|---|---|---|
| Тэхніка | алей | |
| Памеры | 54 × 40 см | |
| Музей Чартарыйскіх, Кракаў | ||
| (інв. MNK XII-209[1] і 146/9[2]) | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||
«Дама з гарнастаем» (італ.: Dama con l'ermellino) — карціна, як лічаць, належыць пэндзлю Леанарда да Вінчы. На думку многіх даследчыкаў, гэта партрэт Чэчыліі Галерані — палюбоўніцы Ладавіка Сфорца па мянушцы Іль Мора, герцага міланскага, што знаходзіць пацверджанне ў складанай сімволіцы карціны.
Разам з «Монай Лізай», «Партрэтам Джынеўры дэ Бенчы» і «Цудоўнай Фераньерай» палатно належыць да ліку чатырох жаночых партрэтаў пэндзля Леанарда.
Верагодная мадэль партрэта
[правіць | правіць зыходнік]Традыцыйна лічыцца, што мадэллю была палюбоўніца міланскага герцага Чэчылія Галерані[3]. Раней існавала версія, што тая ж самая жанчына намаляваная на іншым партрэце Леанарда — «Цудоўная Фераньера», хоць на цяперашні момант мяркуюць, што ён адлюстроўвае наступную палюбоўніцу герцага — Лукрэцыю Крывелі.
Ідэнтыфікацыя гэтага партрэта як выявы Галерані адносіцца да найноўшага часу. Яшчэ ў 1877 годзе даследчыкі творчасці Леанарда пісалі: «Ад гэтага праслаўленага паэтамі партрэта засталося не больш чым некалькі спрэчных копій і санет Белінчыёні. Паказваюць, што арыгінальны партрэт прыгажуні Чэчыліі быў на працягу XVIII стагоддзя ў валоданні маркіза Boursane ў Мілане. Але дзе ён цяпер? Раней старажытная копія яго знаходзілася ў Амбразіянскай бібліятэцы; і ў Пінакатэцы Мюнхена ёсць „Святая Цэцылія“, якая раней была ў валоданні прафесара Франкі і паходзіць ад копіі аднаго з вучняў Леанарда з вельмі несвятой Чэчыліі Галерані. Таксама ёсць другі арыгінальны партрэт Чэчыліі, які знаходзіцца ў сям’і Палавічыні ў Сан-Калачэра, напісаны на ўзлёце яе славы»[4].
Гарнастай
[правіць | правіць зыходнік]Разварот мадэлі падкрэсліваецца звярком, традыцыйна званым гарнастаем. Яго прысутнасць на карціне тлумачаць некалькі версій:
- Грэчаская назва гарнастая — стар.-грэч. γαλῆ (Галі) — этымалагічна звязана з прозвішчам Галерані. У той час падобная гульня слоў была папулярная ў свецкіх колах Італіі.
- За свой белы мех гарнастай лічыўся сімвалам чысціні і цноты. Пра гэта Леанарда ведаў: існуе створаны ім малюнак «Алегорыя гарнастая» (Музей Фіцуільяма, Кембрыдж), дзе намаляваная сцэна, у якой гарнастай аддае перавагу быць злоўленым паляўнічым, чым выпацкаць белую скурку. Ён мог падкрэсліваць адпаведнасць палюбоўніцы герцага афіцыйнай прыдворнай маралі: жанчына павінна быць з аднаго боку цнатлівай, з другога — быць выдатнай каханкай. Гэта значыць, нягледзячы на тое, што яна не была ў шлюбе, гэта не было плямай на яе рэпутацыі.
- Адзін навуковец выказаў здагадку, што Чэчылія, напэўна, была цяжарная ў момант напісання партрэта, і гарнастай не толькі выконвае кампазіцыйную функцыю, прыкрываючы жывот, але і пазначае, што байструк не з’яўляецца ганьбай.
- З іншага боку, гарнастай мог адносіцца да Ладавіка Сфорца, бо ён быў членам Ордэна гарнастая (фр.: L'Ordre de l'Hermine; італ.: Ordine dell'Ermellino) Фердынанда I Неапалітанскага з 1488 года і ўключыў яго малюнак у сваю персанальную эмблему. (У літаратуры сустракаецца згадка, што гарнастай быў эмблемай роду Сфорца; гэта не так, эмблемай быў змей-бісцыён.)
- Анатамічна вельмі дакладная выява звярка і яго лапы з кіпцюрамі, па меркаванні даследчыкаў, уступае ў супярэчнасць з яго рэлігійна-маральным статусам і нясе ў сабе сексуальную афарбоўку, пра якую кажа і разрэз рукава сукенкі Чэчыліі — сімвал вагіны. Тэма сексуальнай патэнцыі не з’яўляецца нечым новым для эпохі Рэнесансу.
Зноскі
- ↑ а б https://zbiory.mnk.pl/en/search-result/advance/catalog/157417 Праверана 8 студзеня 2021.
- ↑ а б https://www.dhm.de/datenbank/ccp/mu.php?no=146/9 Праверана 4 чэрвеня 2022.
- ↑ Б. А. Лазука. Гісторыя сусветнага мастацтва. Ад старажытных часоў да XVI стагоддзя. Мн.: Беларусь, 2010. С. 170.
- ↑ Treatise on Painting by Leonardo da Vinci / transl. by J. F. Rigaud. London, 1877. P. 226.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
|
Дама з гарнастаем на Вікісховішчы |
|---|
 | ||
|---|---|---|
| Захаваныя працы | Дабравешчанне • Святы Еранім • Пакланенне вешчуноў • Джынеўра Бенчы • Мадонна з гваздзіком • Мадонна Бенуа • Дама з гарнастаем • Партрэт музыканта • Таемная вячэра • Мадонна ў скалах • Мона Ліза • Святая Ганна • Іаан Хрысціцель |  |
| Прыпісваецца Леанарда | ||
| Згубленыя працы | Галава Медузы • Конь Леанарда • Мадонна з верацяном • Сальватор Мундзі • Леда і лебедзь • Бітва пры Ангіяры | |
| Кодэксы і вынаходствы | ||
| Вынаходствы | Робат Леанарда • Танк Леанарда • Калясцовы пісталет | |
| Біяграфіі і фільмы | Жыццё Леанарда да Вінчы • Код да Вінчы | |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
