Гно́ман (стар.-грэч.: γνώμων^[1] — указальнік) — найстаражытнейшы астранамічны інструмент, вертыкальны прадмет (стэла, калона, шост), які дазваляе па найменшай даўжыні яго цені (ў поўдзень) вызначыць вуглавую вышыню сонца. Найкарацейшая цень паказвае і напрамак сапраўднага мерыдыяна. Гноманам таксама называюць частку сонечных гадзіннікаў, па цені ад якой вызначаецца час у сонечных гадзінах. Вынаходнікам гномана з'яўляецца старажытнагрэчаскі філосаф і астраном Анаксімандр Мілецкі.

Мастацтва канструіравання і вырабу гноманаў і сонечных гадзіннікаў называецца гноманікай.

Гноман дазваляе вызначыць:

• астранамічны поўдзень — момант, калі даўжыня яго цені найменшая.
• напрамак на поўнач — па напрамку цені ў астранамічны поўдзень.
• шырата месца — па даўжыні цені ў астранамічны поўдзень.

Для дакладнасці вымярэння важнае значэнне мае вышыня гномана — чым ён вышэйшы, тым даўжэйшы цень, які ён адкідае, што павышае дакладнасць вымярэння. Для зручнасці адліку на канцы гномана была адтуліна, якая ярка была відаць у цені. Тым не менш дакладнасць гномана ў прынцыпе невялікая, так як вуглавы дыяметр Сонца прыблізна роўны 30', выкарыстоўваць жа гноман для вымярэння па зорках немагчыма.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — С. 316. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
• Михаль С. Часы. От гномона до атомных часов = Hodiny (od gnomonu k atomovým hodinám) / Научный ред. В. А. Шполянский. Сокр. перевод с чешского Мельнера Р. Е.. — М.: Знание, 1983. — 256 с. — 80 000 экз. (руск.)

• Пачатак астраноміі. Гноман
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гноман

Гадзіннікі
Паводле прынцыпу дзеяння	Атамны гадзіннік Вадзяны гадзіннік Вогненны гадзіннік Кварцавы гадзіннік Кветкавы гадзіннік Нактурлабіум Механічны гадзіннік Пясочны гадзіннік Сонечны гадзіннік Электронны гадзіннік Электрычны гадзіннік
Паводле прызначэння	Астранамічны гадзіннік Будзільнік Падводны гадзіннік Секундамер Таймер Узнагародны гадзіннік Хранометр Шахматны гадзіннік
Паводле тыпу	Вежавы гадзіннік[en] (гадзіннік у гадзіннікавай вежы) Гадзіннік з зязюляй Кішэнны гадзіннік Наручны гадзіннік Падлогавы гадзіннік
Дэталі і механізмы гадзіннікаў	Генератар сігналаў Гноман Кварцавы рэзанатар Маятнік Спускавы механізм гадзіннікаў Цыферблат
Вядомыя гадзіннікі	Біг-Бен Вежа Зімера Куранты Маскоўскага Крамля Пражскія куранты Цытглогэ