For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Геаграфія Албаніі.

Геаграфія Албаніі

Фізічная карта Албаніі

Албанія размешчана ў заходняй частцы Балканскага паўвострава ў паўднёва-ўсходняй Еўропе. Краіна мае сухапутныя межы з Чарнагорыяй на паўночным захадзе, з часткова прызнанай Рэспублікай Косава на паўночным усходзе, з Паўночнай Македоніяй на ўсходзе і з Грэцыяй на поўдні і паўднёвым усходзе. Ад Італіі краіну аддзяляе праліў Атранта шырынёй у 72 км. Албанія абмываецца Адрыятычным морам на захадзе і Іанічным морам на паўднёвым захадзе.

Большую частку тэрыторыі Албаніі займаюць сярэдневысокія горы. Клімат узбрэжжа субтрапічны міжземнаморскі, у гарах — умераны кантынентальны. Памежныя азёры — Скадарскае, Ахрыдскае, Прэспа — маюць вялікія памеры і славяцца сваёй прыгажосцю. Прыродныя раслінны і жывёльны свет захаваліся лепш, чым у іншых міжземнаморскіх краінах. Уражвае разнастайнасць ландшафтаў у краіне плошчай (28 748 км²) меншай нават за Магілёўскую вобласць.

Геаграфічнае становішча

[правіць | правіць зыходнік]
Берагавая лінія ў паўднёвай Албаніі

Плошча Албаніі складае 28,7 тыс. км² — трохі менш за Бельгію і Арменію і крыху больш за Паўночную Македонію. Размешчана ў заходняй частцы Балканскага паўвострава. Албанія выцягнутая на 340 км з поўначы на поўдзень і на 150 км з захаду на ўсход. Агульная працягласць мяжы краіны складае 2508 км. Мае сухапутныя межы з Чарнагорыяй на паўночным захадзе, з часткова прызнанай Рэспублікай Косава на паўночным усходзе, з Паўночнай Македоніяй на ўсходзе і з Грэцыяй на поўдні і паўднёвым усходзе. Ад Італіі краіну аддзяляе праліў Атранта шырынёй у 72 км у самым вузкім месцы. Албанія абмываецца Адрыятычным морам на захадзе і Іанічным морам на паўднёвым захадзе, якія з'яўляюцца часткамі Міжземнага мора. Агульная даўжыня марскога ўзбярэжжа 362 км. У Адрыятычным моры Албаніі належыць востраў Сазані.

Калі не лічыць берагавой лініі, то варта прызнаць, што ўсе межы Албаніі былі праведзеныя штучна. У асноўным яны былі вызначаныя на канферэнцыі амбасадараў вялікіх дзяржаў у Лондане (19121913). Падчас Першай сусветнай вайны Албанія апынулася акупаваная італьянскімі, сербскімі, грэчаскімі і французскімі войскамі, але ў 1921 годзе дзяржавы-пераможцы ў асноўным пацвердзілі раней усталяваныя межы. Межы праводзіліся такім чынам, каб аддзяліць тэрыторыі кампактнага пражывання албанцаў ад суседніх народаў — сербаў, чарнагорцаў і грэкаў, імкнучыся пры гэтым максімальна ўлічваць інтэрасы ўсіх бакоў і, пры магчымасці, выкарыстаць пры правядзенні межаў самыя прыкметныя элементы рэльефу. Пры гэтым азёрны край заходняй Македоніі быў падзелены паміж трыма дзяржавамі — Албаніяй, Грэцыяй і Каралеўствам Югаславія.

Падзел азёрнага края паміж трыма дзяржавамі рабіўся такім чынам, каб кожны з бакоў атрымаў сваю долю нізін, прылеглых да азёр. Такі штучны падзел, зразумела, паўплываў на прасціранне меж у паўночным і паўднёвым кірунку ад азёр. Мяжа, што ідзе да поўначы, мае адпавядаць лініі горнага хрыбта на ўсходзе, але ляжыць прыкладна за 16 — 32 км ад водападзела. Мяжа Албаніі на крайняй поўначы і паўночным усходзе — там, дзе яна праходзіць па горных раёнах, — праведзеная такім чынам, што злучае найбольш высокія кропкі рэльефу і паўтарае лінію горных хрыбтоў праз амаль непраходныя Паўночныя Албанскія Альпы. На ўчастку паўночна-заходняй мяжы паміж высакагор'ем і Адрыятыкай натуральныя межы ў асноўным адсутнічаюць, калі не лічыць Скадарскае возера і ўчастак ракі Буна на поўдзень ад яго. На поўдзень і паўднёвы захад ад азёрнага края ў кірунку Іанічнага мора паўднёва-ўсходняя мяжа Албаніі не адпавядае формам рэльефу, а наўпрост шыбуе праз некалькі горных хрыбтоў.

Тым не менш, даволі значная частка албанскага насельніцтва апынулася за межамі нацыянальнай дзяржавы, што ў наступным прывяло да шматлікіх канфліктаў паміж шматлікай албанскай дыяспарай і ўладамі дзяржаў пражывання.

Рэльеф і карысныя выкапні

[правіць | правіць зыходнік]
Гара Кораб, від з албанскага боку. Вяршыня (2764) знаходзіцца на заднім плане справа пад белай кропкай

Цэнтральная частка ўзбярэжжа — раўніна; астатняя тэрыторыя (каля 70 %) занятая гарамі, што агулам вядомыя як Балканскія: Паўночнымі Албанскімі Альпамі (або Праклецце); хрыбтамі Таморы, Карабі (да апошняга належыць найвышэйшая кропка краіны — гара Кораб (або па-албанску Карабі, 2764 м) на мяжы з Паўночнай Македоніяй); на паўднёвым захадзе размешчаны Акракераўнскія горы, што спускаюцца адхонамі проста ў Іанічнае мора; на паўднёвым усходзе — горы Пінд,

На тэрыторыі Албаніі ёсць радовішчы нафты, прыроднага газу, вуглю, хрому, медзі, нікеля.

Каньён і пляж Джыпэ, частка Албанскай Рыўеры. Тут судакранаюцца Іанічнае і Адрыятычнае моры

Клімат субтрапічны, на ўзбярэжжы міжземнаморскі, на ўсходзе — кантынентальны. У гарах клімат умераны. Сярэдняя тэмпература складае −1°C узімку і 21.8°C улетку, але чаргаванне гор і раўнін стварае значныя кантрасты паміж рознымі часткамі невялікай краіны. На ўзбярэжжы, у вобласці міжземнаморскага клімату, сярэдняя тэмпература студзеня складае 8—9°С, ліпеня — 24—25°С, у гарах зімовыя тэмпературы адмоўныя. Ападкаў 800—2000 мм у год, што болей чым у сярэднім па Міжземнамор’і, большая частка выпадае зімой у выглядзе дажджу. Некаторыя схілы Паўночных Албанскіх Альпаў атрымліваюць больш за 3000 мм ападкаў, што робіць іх адным з самых "вільготных куткоў" Еўропы.

Самая вялікая рака — Дрын, што, пачынаючыся ў Праклецці са зліцця Чорнага і Белага Дрынаў, цячэ свае 148 км з усходу на захад у паўночнай частцы краіны. Самая доўгая рака — В'ёса (192 км), што мае выток у Грэцыі. Найбуйнейшыя азёры: Скадарскае (памежнае з Чарнагорыяй), Ахрыдскае, Прэспа (абодва на мяжы з Паўночнай Македоніяй). Усе азёры чымсьці геаграфічна адметныя: Скадарскае — найбуйнейшае ў Паўднёвай Еўропе; Ахрыдскае возера занесена ў спіс Сусветнай спадчыны, да таго ж, лічыцца адным з самых старажытных азёр свету; Прэспа — надзвычай высакагорнае. На Дрыне маецца нізка вадасховішчаў. З Праклецця спускаюцца ледавікі, прычым снегавая лінія дзе-нідзе праходзіць на вышыні 2000 м. — з'ява незвычайная для гэткіх цёплых шырот.

Раслінны і жывёльны свет

[правіць | правіць зыходнік]
Беркут (ці арол-маркут) — нацыянальная птушка Албаніі

Раслінны і жывёльны свет Албаніі, дзякуючы рэльефу, клімату і гідраграфіі, вельмі разнастайны; а дзякуючы невялікай шчыльнаці насельніцтва — яшчэ і няблага захаваны. Звыш 2/5 тэрыторыі Албаніі пакрыта лясамі з сасны, елкі, бярозы і дубу ды хмызнякамі, каля 1/4 — лугамі. Лясы лепей захаваліся ў гарах. На месцы зведзеных лясоў утварыліся фармацыі тыпу маквісу. Жывёльны свет даволі багаты, сустракаюцца буйныя млекакормячыя: мядзведзь, алень, рысь — усе яны знаходзяцца пад пагрозай знікнення; шмат ліс, шакалаў, ваўкоў, лясных катоў. У эстуарыях рэк, на азёрах і балотах гняздуецца мноства птушак, у тым ліку фламінга, малы баклан, курчавы пелікан; на узбярэжжах кладуць яйкі розныя віды чарапах. У эстуарыі ракі В'ёса створаны рэзерват В'ёса–Нарта, даліна ж самой ракі лічыцца адной з рэдкіх малакранутых чалавекам рачных далін у Еўропе і яе сённяшні стан выклікае заклапочанасць эколагаў. Усягоў Албаніі 14 нацыянальных паркаў, 4 водна-балотных угоддзі, 1 марскі парк.[1] Албанія займае самыя высокія сярод краін Паўднёвай Еўропы пазіцыі ў розных экалагічных рэйтынгах.

Тэрыторыя Албаніі адносіцца да чатырох экарэгіёнаў: Ілірыйскія лістападныя лясы, Дынарскія горныя мяшаныя лясы, горныя мяшаныя лясы Пінду, Балканскія мяшаныя лясы.

Зноскі

{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Геаграфія Албаніі
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?