A (літара)
| Літара лацінкі A | |
| Aaɑ | |
| Выява  | |
| ◄ W X Y Z A B C D E ► | |
| Зьвесткі | |
|---|---|
| Тып | асноўная лацінка, альфабэтны; |
| Гук | [a] [ɑ] [ɒ] [æ] [ə] [ɛ] [oː] [ɔ] [e] [ʕ] [ʌ] [ɐ] |
| Альфабэтная пазыцыя | 1 |
| Назва ў Юнікодзе | latin capital letter a
latin small letter a |
| Юнікод | A: U+0041 a: U+0061 |
| HTML | A: A, A a: a, a |
| UTF-16 | A: 0x41 a: 0x61 |
| URL-код | A: %41 a: %61 |
| Гісторыя | |
| Час зьяўленьня | ~ 700 г. н. э. |
| Варыяцыі | Æ Ä Â Ɑ Ʌ Ɐ ª Å ₳ @ Ⓐ ⓐ ⒜ 🅰 |
| Разьвіцьцё | |
| |
| Іншае | |
| Кірунак пісьма | зьлева направа |
| усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога | |
.png){kind=small}
.png){kind=small}
A, a (а, эй; курсіў: A a) — 1-ая літара лацінскага альфабэту, 1-ая літара беларускага лацінскага альфабэту[1][2][3]. Выкарыстоўваецца амаль ва ўсіх альфабэтах на аснове лацінскага. Літара вядзе паходжаньне ад грэцкае літары альфа (Αα) і фінікійскай алеф. Часьцей за ўсё пазначае галосны гук [a] і ягоныя варыянты, але часам (напрыклад, у ангельскай мове) й іншыя гукі.
Літара часта ўваходзіць у склад дыграфаў (найстаражытны зь іх — ae, які выкарыстоўваўся ў лацінскай мове і пазьней пераўтвораны ў лігатуру æ), забясьпечваецца дыякрытычнымі знакамі альбо мадыфікуецца іншым чынам, напрыклад: ă, ą, ä, å, ā, à, á, â, ã і г. д.
Характарыстыка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Aa Aa Aa Aa | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Назва па-беларуску: а. Код НАТО: Alfa (/ˈalfa/, [альфа]). Азбука Морзэ: ·− | |||||||||
Шрыфт Брайля |
 Сэмафорная азбука |
 Сьцягі міжнароднага збору сігналаў |
 Амслэн | ||||||
У розных мовах
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Беларуская мова
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У беларускай мове літара ⟨a⟩ выкарыстоўваецца ў лацінскім альфабэце й вымаўляецца таксама, як і кірылічная літра ⟨а⟩.
Мадыфікацыі ⟨a⟩
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мадыфікацыі ⟨a⟩ у лацінскім альфабэце
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Æ æ: лігатура ў лацінскім альфабэце;
- З дыякрытычнымі сымбалямі: Å å Ǻ ǻ Ḁ ḁ ẚ Ă ă Ặ ặ Ắ ắ Ằ ằ Ẳ ẳ Ẵ ẵ Ȃ ȃ Â â Ậ ậ Ấ ấ Ầ ầ Ẫ ẫ Ẩ ẩ Ả ả Ǎ ǎ Ⱥ ⱥ Ȧ ȧ Ǡ ǡ Ạ ạ Ä ä Ǟ ǟ À à Ȁ ȁ Á á Ā ā Ā̀ ā̀ Ã ã Ą ą Ą́ ą́ Ą̃ ą̃ A̲ a̲ ᶏ;
- У фанэтычным альфабэце.
Іншыя сымбалі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ª
- Å
- ∀
- @
- ₳
- Ⓐ
Выкарыстаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- У фізыцы — абазначэньне мэханічнае працы, вэктарнага патэнцыялу й масавага ліку. Малая «a» пазначае паскарэньне. Ува атамнай сыстэме адзінак — Бораўскі радыюс.
- У мэдыцыне — група крыві й вітамін.
- У матэматыцы: — мноства альгебраічнах лічбаў.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ J. H. Alfabet // Лемантар для школаў і хатняга навучаньня. — Нью-Ёрк, ЗША: выд. Zaranka, 1964. — С. 53. — 97 с.
- ^ Наша Ніва (10 верасьня 2016) Як правільна пісаць беларускай лацінкай? (бел.) Праверана 14 кастрычніка 2023 г.
- ^ Ян Станкевіч Лемантар пераходны з лацініцы на кірыліцу. — Менск: Беларуская народная самапомач, 1942.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
