For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Печ.

Печ

Печ. Беларускі дзяржаўны музэй народнай архітэктуры і побыту

Печ — мураванае або глінабітнае збудаваньне для ацяпленьня памяшканьня і гатаваньня страваў.

  • Курная печ. Да першай паловы XIX стагодзьдзя найбольш распаўсюджанымі былі глінабітныя печы на драўлянай аснове бяз коміна (курныя). Аднак да канца стагодзьдзя яны амаль цалкам зьнікаюць і замяняюцца белымі.
  • Напаўбелая печ — пераходны тып, калі меўся вывад для дыму зьбіты з дошак ці цэльнага камля.
  • Белая печ

У XIX стагодзьдзі ў Расеі каміны цалкам выйшлі з моды, саступіўшы месца печцы-буржуйцы і агульным дроўным катлам ў шматкватэрных дамах.

Печ разьмяшчаюць у хаце па дыяганалі ад покуці. Таксама печ абавязкова беляць. Печ паўплывала на беларускую кухню, бо стравы ў ёй уварваюцца цягам дня. На ноч печ зачыняюць заслонкай. У паўсядзённым жыцьці агонь у печы падтрымліваюць увесь час цягам дня. Увечары вугельчыкі засыпаюць ў паглыбленьне ў печы, каб ранкам распаліць новы агонь пасьля малітвы. Удзень агонь тушаць у выпадках: 1) калі ў хаце знаходзіцца памерлы, 2) падчас мору хатняй жывёлы і эпідэміі, 3) на сьвяты адпаведна фазам руху Зямлі вакол Сонца — Каляды, Вялікдзень, Купальле і Багач. Гаспадыня пазычае гарачыя вугельчыкі зь печкі ў суседкі толькі ўдзень да заходу сонца. У новую хату пераносяць агонь зь печкі старога жытла. Печ служыць месцам адпачынку, асабліва старых людзей. Пры зьбіраньні ў дарогу печ зачыняюць і распаленую. Таксама печ зачыняюць, калі жанчыны пачынаюць прасьці і ткаць. На печы пазьбягаюць сядзеньня, калі ў ёй пякуць хлеб. Дзеля прадухіленьня незапечанасьці хлеба ў падпечча не выліваюць вадкасьць. Пасьля выманьня хлеба зь печы на яго месца кладуць пару паленаў[1].

Вячэру восеньскіх Дзядоў пачынае гаспадар, які называе імёны памерлых родзічаў, гледзячы ў комін печы (пячную трубу). Усю ноч тады комін трымаюць адчыненым. Таксама гаспадыня клікае заблукалую і згубленую жывёлу праз комін печы. Перад выхадам сватоў з хаты жаніха ягоная маці зачыняе печ засланкай і зьвязвае поясам вілкі, чапялу і качаргу, якія стаяць каля печы, каб закінуць на печ. Пры гэтым, сват грэе аб печ рукі. Таксама пры ўваходзе ў хату да нявесты сваты выказваюць вітаньне печцы. Засватаная нявеста залязае на печ, пакуль госьці перамаўляюць з бацькамі. Будучая нявеста саскоквае зь печы на падлогу, каб выказаць згоду пайсьці замуж. Пячнікі кладуць печ пад поўню, каб даўжэй служыла і лепей грэла[1].

  • Сабаленка, Э. Р., Гуркоў, У. С., Іваноў, У. М., Супрун, Дз. Д. Беларускае народнае жыллё. Мн., 1973

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Печсховішча мультымэдыйных матэрыялаў

  1. ^ а б Аксана Катовіч, Янка Крук. «Печ нам маці родная» // Ігуменскі тракт. — 21 студзеня 2014. — № 2 (60).
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Печ
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?