Леніна
Менск
Вуліца Леніна ад скрыжаваньня з праспэктам Незалежнасьці
Агульная інфармацыя
Раёны гораду	Ленінскі Цэнтральны
Былыя назвы	Францішканская, Губэрнатарская, Карла Маркса, Ленінская
Бліжэйшыя станцыі мэтро	Няміга, Купалаўская, Кастрычніцкая
На мапе
Google · Яндекс
Вуліца Леніна ў Вікісховішчы

Ву́ліца Ле́ніна, гістарычная Францішканская — магістральная вуліца ў цэнтральнай частцы Менску, якая зьвязвае Высокі Рынак^[a] з Аранамі^[b] праз Новае Места і Ляхаўку. Існуе з XVI ст. Гістарычная назва ўтварылася ад кляштару францішканаў, што разьмяшчаўся на рагу з колішняй Юраўскай вуліцай. Цяперашняя афіцыйная назва ўжываецца з савецкіх часоў, калі вуліцу перайменавалі ў гонар Леніна, расейскага рэвалюцыянэра і савецкага дзяржаўнага дзеяча.

Дамінантай вуліцы быў збудаваны ў стылі клясыцызму комплекс кляштару францішканаў з касьцёлам Сьвятога Антонія Падуанскага, помнік архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў, зруйнаваны расейскімі і савецкімі ўладамі. У наш час на вуліцы месьціцца Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь^[c], міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь^[d], 3-я гарадзкая клінічная лякарня^[e].

Узьнікла ў XVI ст. Пачаткова мела назву Францішканская. 19 кастрычніка 1680 году падкаморы менскі Тэадор Караль Горскі ахвяраваў манахам-францішканам пляц пад будаваньне касьцёла і кляштару. Да 1940-х гадоў на няцотным баку, на рагу з колішняй вуліцай Юраўскай знаходзіўся комплекс кляштару францішканаў з касьцёлам Сьвятога Антонія Падуанскага.

Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе ўлады Расейскай імпэрыі ліквідавалі кляштар францішканаў. Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1866 годзе з мэтай маскалізацыі краю расейскія ўлады канфіскавалі кляштарныя будынкі ў каталікоў і перайменавалі вуліцу ў Губэрнатарскую.

Па ўсталяваньні савецкай улады вуліцу ў 1919 годзе перайменавалі ў Карла Маркса, потым у 1922 годзе — у Ленінскую, потым у 1945 годзе зноў перайменавалі ў Леніна^[1]. У 1948—1950 гадах у цэнтральнай частцы вуліцы ўладкавалі бульвар^[1].

• Гістарычныя здымкі і графіка
• 
  Фота, 1860-я гг.
• 
  Фота, 1870—75 гг.
• 
  Дрэварыт, 1875 г.
• 
  Абмеры, 1884 г.
• 
  Абмеры, 1892 г.
• 
  Паштоўка, 1911 г.
• 
  Фота, 1918 г.
• 
  Паштоўка, 1933 г.

Праходзіць ад плошчы Свабоды як працяг праспэкту Пераможцаў на паўднёвы ўсход. Перасякае Рэвалюцыйную і Інтэрнацыянальную вуліцы на плошчы Свабоды, потым — праспэкт Незалежнасьці, вуліцу Карла Маркса, вуліцу Кірава, вуліцу Ўльянаўскую, вуліцу Смаленскую, і сканчваецца разьвязкай з Партызанскім праспэктам і вуліцай Аранскай. Працяг — вуліца Трасьцянецкая.

Даўжыня каля 2,5 км, раней — 950 мэтраў (да вуліцы Ўльянаўскай). Нумарацыя дамоў — ад Плошчы Свабоды. Забудоўвалася з XVI стагодзьдзя, але практычна ўсе сучасныя будынкі — першых паваенных гадоў^[1].

На розных адцінках вуліца мае ад адной да трох палос у кожны бок. Да 1980-х гадоў вуліца завяршалася скрыжаваньнем з вуліцай Ульянаўскай^[1], потым збудавалі мост церазь Сьвіслач і працяг вуліцы, што дазволіла зьвязаць цэнтар места з Партызанскім праспэктам. Да пачатку 2000-х гадоў у канцы вуліцы дзейнічалі аднаўзроўневы чыгуначны пераезд з ажыўленым Аршанскім (Маскоўскім) кірункам беларускай чыгункі і скрыжаваньне з Партызанскім праспэктам. У наш час пабудаваны чыгуначны мост і двухузроўневая аўтамабільная разьвязка.

Забудова вуліцы паваенная, з выняткам карпусоў 3-й гарадзкой лякарні. Дамы 4, 5, 6 і 8 будаваліся ў 1952—1956 гадах (арх. Г. Заборскі), дом 18 у 1949—1951 гадах (арх. А. Брэгман, М. Драздоў, Г. Заборскі, В. Кароль, В. Вараксін)^[2].

п а р Вуліцы Менску: Цэнтральны раён Асноўныя магістралі Арлоўская Гарадзкі Вал Кальварыйская Крапоткіна Леніна Максіма Багдановіча Няміга Раманаўская Слабада Старажоўская Ціміразева Чарвякова Янкі Купалы прасп. Машэрава прасп. Незалежнасьці прасп. Пераможцаў Плошчы Кастрычніцкая 8 Сакавіка Парыскай камуны Свабоды Юбілейная Вуліцы бульвар Шаўчэнкі Азізава Амуратарская Антонава Аршанская Асіпенка Аўтамабілістаў Бравікова Будслаўская Бурштынавая Веры Слуцкай Веры Харужай Ветлая Віцебская Выгоцкага Вызваленьня Вясёлкавая Гагарына Гастэла Гая Гвардзейская Герцэна Грыбаедава Даватара Дароўская Даўгінаўскі тракт Даўмана Дзімітрава Заборскага Залатая Замкавая Заслаўская Земляробчая Ігнаценка Інтэрнацыянальная Камсамольская Камунальная набярэжная Камуністычная Кахоўская Кіеўская Кірылы й Мятода Кісялёва Койданаўская Куйбышава Лесі Ўкраінкі Лілі Карастаянавай Мазырская Мазырскі праезд Максіма Танка Масквіна Мельнікайтэ Мікуліча Мірная Нававіленская Наватарская Навінкаўская Нарачанская Пакроўская Панфілава Паркавая Пархоменка Паўлава Пашкевіч Піянэрская Прагрэсіўная Прыгарадная Рабіньніцкая Ракаўская Рачная Рылеева Сапёраў Сморгаўскі тракт Сморгаўскі праезд Стадыённая Старавіленская Старавіленскі тракт Тарханава Татарская Ураджайная Ціхая Чырвоная Чычэрына Чэхава Шпалерная Шчадрына Энгельса Завулкі Агатавы зав. Азёрны зав. Гвардзейскі зав. Залаты зав. Зарачанскі зав. Ізумрудны зав. Масквіна зав. Музычны зав. Нававіленскі зав. Шпалерны зав. Сморгаўскі 1-ы зав. Даўгінаўскі 2-гі зав. Марусінскі 2-гі зав. Арлоўскі 3-ці зав. Шчадрына 3-ці зав. Арлоўскі 8-ы зав.