Ыйыҡ (Әй ҡушылдығы)
| Ыйыҡ | |
|---|---|
| урыҫ Ик | |
| Характеристика | |
| Оҙонлоғо | 102 км |
| Бассейн | 2390 км² |
| Һыу сығымы | 8,1 м³/с (тамағы) |
| Һыу ағымы | |
| Инеше | |
| · Урынлашыуы | Һандалаш ауылынан 11 км төньяҡ-көнбайышҡа |
| · Координаталар | 56°00′15″ с. ш. 59°05′44″ в. д.HGЯO |
| Тамағы | Әй |
| · Урынлашыуы | тамағынан 92 км |
| · Бейеклеге | 187 м |
| · Координаталар | 55°57′08″ с. ш. 58°14′26″ в. д.HGЯO |
| Урынлашыуы | |
| Һыу бассейны | Әй → Өфө → Ағиҙел → Кама → Волга → Каспий диңгеҙе |
| Ил |  Рәсәй Федерацияһы
|
| Регион | Башҡортостан |
| Район | Балаҡатай районы , Мәсетле районы |
| РДҺР | 10010201012111100022556 |
 — инеше,  — тамағы
| |
Ыйыҡ, Түбәнге Ыҡ — Башҡортостандағы йылға, Әй йылғаһының уң ҡушылдығы. Башҡортостан Республикаһының Балаҡатай һәм Мәсетле райондары биләмәһендә аға.
Географик мәғлүмәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Йылға оҙонлоғо 102 км тәшкил итә, 102 км — 2390 км²[1][2], дөйөм төшөү — 230 м. Ағым тиҙлеге секундына 0,5 метрға етә, киңлеге йылғаның түбәнге өлөшөндә 20-25 метрға тиклем арта[3]. Тамағында йылғаның һыу сығышы секундына 8 кубометрға етә. Башлыса ҡар һыуынан тулылына.
Ыйыҡ инеше Балаҡатай районы Һандалаш ауылынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 11 км алыҫлыҡта ята. Балаҡатай һәм Мәсетле райондары буйынса ағып, Әй йылғаһының тамағынан 92 км өҫтәрәк, Оло Ыҡтамаҡ ауылы янында ҡоя.
Ыйыҡ йылғаһы бассейны рельефы Пермь системаһы Әртә ярусы эзбистары, доломиттары, конгламераттары, аргилиттары, алевролиттары, мергелиттары һәм ҡоматаштарынан торған убалы тигеҙлектә урынлашҡан[4].
Бассейн урмандар өлөшө 50 %, һөрөнтө ерҙәр — 35 % тәшкил итә. Һыу ағымын көйләү өсөн Ыҡтамаҡ ауылында һыуһаҡлағыс төҙөлгән.
Ҡушылдыҡтары: уңдан — Нөгөш, Һуя, Аҡа, Васйылға һ. б.; һулдан — Күләк, Буръя һ. б.
Йылға буйындағы ауылдар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Балаҡатай районында: Һандалаш, Айҙаҡай, Ҡурғаш, Ҡарлыхан, Нөгөш, Ямаш, Шығай ауылдары урынлашҡан.
Мәсетле районында: Яңы Мөслим, Түбәнге Бобин, Кесе Ыҡтамаҡ, Оло Ыҡтамаҡ ауылдары урынлашҡан. Яңы Мөслим, Түбәнге Бобин, Кесе Ыҡтамаҡ, Оло Ыҡтамаҡ ауылдарында Ыйыҡ йылғаһы аша күпер һалынған.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ «Ик» — информация об объекте в Государственном водном реестре
- ↑ РФ Һыу ресустарында Аҡа йылғаһы тип хаталы күрһәтелгән.
- ↑ Рундквист Н. А., Задорина О. В. Урал. Краеведческая энциклопедия. Екатеринбург: «Квист», 2013. — 592 с.
- ↑ Мечетлинский район Республики Башкортостан: энциклопедия / Редкол.: Ю. Ю. Султанов (гл.ред.), Н. Ф. Ахкамова (сост.), Г. К. Бикташева (отв.ред.) и др. — Уфа: Мир печати, 2010. — 284 с.:илл. ISBN 978-5-9613-0148-9
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Загорский В. А. Ик, приток Ая // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- Рундквист. Н. А, Задорина О Шул. Урал. Тыуған яҡты өйрәнеү әҙерлеге энциклопедия. Екатеринбург: "Квист", 2013. — 592 с.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
