Пермь
| Ҡала | |||||
| Пермь | |||||
 | |||||
| |||||
| Ил | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Регион | |||||
| Координаталар | |||||
| Эске бүленеш |
7 район | ||||
| Башлыҡ |
ҡала башлығы
| ||||
| Нигеҙләнгән | |||||
| Беренсе мәртәбә телгә алынған |
1647 | ||||
| Элекке исеме |
1723 йылға тиклем — Егошихинский починок, Брюхановский починок | ||||
| Ҡала с | |||||
| Майҙаны | |||||
| Бейеклеге |
171 м | ||||
| Климат тибы |
умеренно-континентальный | ||||
| Халҡы |
1 048 005 кеше (2017) | ||||
| Тығыҙлығы |
2765 кеше/км² | ||||
| Агломерация |
1 180 000 | ||||
| Милли состав |
урыҫтар, татарлар, башҡорттар | ||||
| Этнохороним |
пермяксы | ||||
| Сәғәт бүлкәте |
UTC+5 | ||||
| Телефон коды | 342 | ||||
| Почта индексы |
614xxx | ||||
| Һанлы танытмалар | |||||
| Автомобиль коды |
59, 159 | ||||
| ОКАТО |
57401 | ||||
| Рәсми сайт |
gorodperm.ru | ||||
| бүләктәр |
| ||||
|
| |||||
.svg)
Пермь (рус. Пермь) — Пермь крайының үҙәге. Халыҡ һаны буйынса илдә 13-сө урынды биләй (Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург, Түбәнге Новгород, Ҡазан, Силәбе, Омск, Һамар, Дондағы Ростов, Өфө, Красноярск ҡалаларынан һуң).
Географияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Кама йылғаһы ярында урынлашҡан.
Билдәле шәхестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Виссарионова Антонина Яковлевна (7.03.1911—15.01.1977), ғалим-тау инженеры. Геология минералогия фәндәре докторы (1959), профессор (1965). РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1969), СССР-ҙың нефть сығарыу сәнәғәте отличнигы (1969). 1934 йылдан «Башнефть» берекмәһенең үҙәк ғилми-тикшеренеү лабораторияһы етәксеһе; 1947—1960 һәм 1965—1973 йылдарҙа Башҡортостан нефть ғилми-тикшеренеү һәм проект институтының лаборатория, артабан бүлек етәксеһе, 1960 йылдан — директор урынбаҫары, 1973 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1948) һәм ике «Почёт Билдәһе» (1952, 1959) ордендары кавалеры[3].
- Ежов Борис Дмитриевич (31.01.1908—14.11.1978), рәссам, 1937 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1976).
- Осоргин (Ильин) Михаил Андреевич (7.10.1878—27.11.1942), журналист, яҙыусы, эмигрант. Өфө дворяндары Ильиндар нәҫеленән[4].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Уҡыу йорттары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Пермь дәүләт университеты
- Пермь дәүләт ауыл хужалығы университеты
- Пермь дәүләт медицина университеты
- Пермь дәүләт педагогия университеты
- Пермь дәүләт фармацевтика академияһы
Ябылған уҡыу йорттары
Климаты
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Ҡала климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
| Абсолют максимум, °C | 4,3 | 6 | 15 | 27,3 | 34,6 | 35,4 | 36,6 | 37,2 | 30,7 | 22,5 | 11,9 | 4,5 | 37,2 |
| Уртаса максимум, °C | −9,3 | −7,6 | 0,1 | 8,7 | 16,9 | 22,5 | 24,2 | 20,5 | 13,9 | 5,9 | −3,1 | −8 | 7,1 |
| Уртаса температура, °C | −12,8 | −11,6 | −4,2 | 3,5 | 10,8 | 16,5 | 18,6 | 15,3 | 9,6 | 3 | −5,8 | −11,1 | 2,7 |
| Уртаса минимум, °C | −16,2 | −15,1 | −8,1 | −0,9 | 5,4 | 11,1 | 13,3 | 11 | 6,2 | 0,5 | −8,4 | −14,2 | −1,3 |
| Абсолют минимум, °C | −44,9 | −40,8 | −34,8 | −23,5 | −13 | −3,4 | 1,7 | −1,9 | −7,8 | −25,2 | −38,5 | −47,1 | −47,1 |
| Яуым-төшөм нормаһы, мм | 44 | 30 | 28 | 36 | 59 | 79 | 69 | 76 | 72 | 64 | 55 | 45 | 657 |
| Сығанаҡ: Погода и климат Норма за период 1882 - 2014 гг. | |||||||||||||
Транспорты
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Пермь — илдең эре транспорт-логистик үҙәге.
- Прокудин-Горский Сергей Михайлович фотографиялары, 1909 йыл
-
Пермь. Дөйөм күренеш. -
Пермь. Тауҙарҙан күренеш. -
Ҡала сите. -
Мария Магдалина сиркәүе. -
Пермь. Биржа йәй кәндәрендә. -
Иҫке Себер заставаһы. -
Кама аша тимер юл күпере. -
Урал тимер юлы идараһы.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Раздел "Глава администрации Перми" на официальном сайте города
- ↑ Росстат. БД ПМО Пермского края
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Виссарионова Антонина Яковлевна (Тикшерелеү көнө: 6 март 2021)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Осоргин (Ильин) Михаил Андреевич (Тикшерелеү көнө: 6 март 2021)
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү] Башҡорттар һаны буйынса Рәсәй тораҡ пункттары | |
|---|---|
| >100 мең кеше | |
| >50 мең кеше | |
| >25 мең кеше | |
| >10 мең кеше |  Баймаҡ • Учалы • Ишембай • Мәләүез • Күмертау • Белорет • Яңауыл• Октябрьский •  Магнитогорск •  Екатеринбург |
| >5 мең кеше | Асҡар • Аҡъяр • Дәүләкән • Иҫке Балтас • Борай • Үрге Йәркәй• Бәләбәй • Бөрө • Туймазы •  •Ырымбур  Түбәнге Варта • Сорғот •  Пермь • Златоуст •  Мәскәү • |
Төркөм эсендә тораҡ пункты урыны башҡорттар күләмә буйынса бирелде. Мәҫәлән: Баймаҡта башҡорттар 71,6% (беренсе), Учалыла – 53%(икенсе), Ишембайҙа -29,7%. | |
Рәсәйҙең иң ҙур 50 ҡалаһы | |
|---|---|
| 1 000 000 күберәк: | Мәскәү · Санкт-Петербург · Новосибирск · Екатеринбург · Түбәнге Новгород · Ҡазан · Силәбе · Омск · Һамар · Дондағы Ростов · Өфө · Красноярск · Пермь · Воронеж · Волгоград |
| 500 000—1 000 000: | |
| 500 000 кәмерәк: | Чебоксар · Тула · Калининград · Балашиха · Курск · Улан-Удэ · Ставрополь · Севастополь · Тверь · Магнитогорск · Сочи · Иваново · Брянск · Белгород · Сургут · Түбәнге Тагил |
Ҡалып:Пермь крайы
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
