For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Оло Ҡыялым.

Оло Ҡыялым

Оло Ҡыялым
Рәсем
Ҡайҙа ҡоя Мейәс
Ҡушылдыҡ Индишта
Һыу йыйыу бассейны бассейн Тобола[d]
Бассейн майҙаны 300 км²
Дәүләт  Рәсәй[1]
Административ-территориаль берәмек Силәбе өлкәһе
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 277 метр
Оҙонлоҡ 46 km
Карта
 Оло Ҡыялым Викимилектә

Оло Ҡыялым (рус. Большой Киалим - Рәсәй Силәбе өлкәһе Башҡортостан Республикаһы [2] биләмәләрендә аҡҡан йылға. Йылға Мейәс йылғаһының һул ярына тамағынан 535 км өҫтәрәк ҡушыла. Йылға оҙонлоғо 46 км.

Уралтау һыртының ярып, Ҡарабаш ҡалаһы янында Мейәс йылғаһына ҡоя. 1979 йылда тамағына яҡын ерҙә ҙур булмаған һыуһаҡлағыс ҡоролған, реконструкциялағпн шартта ул Мейәс, Сыбаркүл, Алтынтамаҡ (Златоуст) ҡалаларын һыу менән тәьмин итә ала.

Оло Ҡыялым диңгеҙ кимәленән 670 метр бейеклектә Мүкле Һаҙ тигән ерҙә баш ала. Һаҙҙың майҙаны Силәбе өлкәһендә бишенсе урында тора, тектоник уйпатта урынлашҡан.

Йылға ноябрь уртаһында туңа, боҙ апрель уртаһына тиклем тора. Ташҡын май уртаһына тиклем дауам итә. Һыу температураһы ғәҙәттә, иң йылы айҙарҙа ла 16 градустан артмай[3].

Оло Ҡыялымда алабуға, сабаҡ, бәрҙе, йәйен, ҡорман тереклек итә. Оло Ҡыялым һыуһаҡлағысында суртан[3]..

Оло Ҡыялымдың үҙ легендалары ла бар - имеш, бында әбей өрәге күренгеләй, уны "Ҡыялым әбейе" тип йөрөтәләр. Ул, имештер, кемгәлер дөрөҫ юлды күрһәтә, кемделер аҙаштыра [3]

Һыу реестры мәғлүмәттәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Рәсәй дәүләт һыу реестры мәғлүмәте буйынса йылға Иртыш һыу бассейны округында урынлашҡан, һыу хужалығы участкаһыМейәс йылғаһын индермәйенсә башынан Арғужа һыуһаҡлағысы. Бәләкәй йылға бассейны (йылға эске бассейны) — Тубыл, йылға бассейны — Иртыш[4].

Һыу ресурстарының федераль агентлығы тарафынан әҙерләнгән Рәсәй Федерацияһы территорияһын һыу хужалығы буйынса районлау геоинформация системаһы мәғлүмәттәре буйынса[4]:

  • Дәүләт һыу реестрында һыу объектының коды — 14010500812111200003565
  • Гидрологик өйрәнеү (ГӨ) буйынса коды — 111200356
  • Бассейн коды — 14.01.05.008
  • ГӨ буйынса томы — 11
  • ГӨ буйынса сығарылыш — 2

Ҡыялым һуҙенең аныҡ ҡына шәрехләмәһе юҡ, әммә башҡорт теленең диалектындағы "ҡаялы (ҡыялы)" һүҙе менән бик яҡын, тип яҙа Силәбе өлкәһенең топонимикаһын, башҡорт халҡының фольклорын өйрәнгән географ, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең "От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь" тигән һүҙлегендә. Йылға, ысынлап та, Уралтау һыртының текә ҡаялы тауҙары араһынан юл ярып аға һәм "ҡаялы" атамаһы уға бик тап килә [5].[6].

Йәйге Оло Ҡыялым
Оло Ҡыялым юлы
Яҙғы Ҡыялым
Яҙғы Ҡыялым
Оло Ҡыялым ағышы
  1. GEOnet Names Server — 2018.
  2. «Рәсәй гидротехник ҡоролмалар регистры һәм дәүләт һыу кадастры үҙәге».
  3. 3,0 3,1 3,2 Река Большой Киалим [1].
  4. 4,0 4,1 РФ һыу реестры: Оло Киалим.
  5. Шувалов Н. И.Киалим // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
  6. От Парижа до Берлина по карте Челябинской области.Киалим
  • Шувалов Н. И.Киалим // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Оло Ҡыялым
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?