2024: Yanvar - Fevral - Mart - Aprel - May - İyun - İyul - Avqust - Sentyabr - Oktyabr - Noyabr - Dekabr

2025: Yanvar - Fevral - Mart - Aprel - May - İyun - İyul - Avqust - Sentyabr - Oktyabr - Noyabr - Dekabr

1. Həftə

Vikipediya məqalələrindən

• İddiaya görə, Filadelfiya təcrübəsi zamanı ABŞ donanmasına aid mühafizəçi mina gəmisi olan 1240 tonluq "USS Eldridge" (şəkildə) bir neçə dəqiqə içərisində 600 km-dən uzaq məsafəyə gedib-qayıtmışdır.
• Varşava gettosunda saxlanılan yəhudilərin 254 000 min nəfərə yaxını 1942-ci ilin yay aylarında Treblinka ölüm düşərgəsinə göndərilərək öldürülmüşdür.
• Nobel mükafatı laureatı Robert Mandell tərəfindən yaradılmış Mandell-Fleminq modeli açıq iqtisadiyyatda monetar və fiskal siyasətin həyata keçirilməsi zamanı istinad edilən hakim paradiqmadır.
• Baş barmaq bilək-əldarağı oynağı—trapesiyaşəkilli sümüyün I daraq sümüyü ilə birləşməsindən əmələ gəlir.
• Sakit okeanın qərbində yerləşən Marian çökəkliyi dünyada məlum olan çökəkliklərdən ən dərinidir.
• Odlu Torpaq arxipelaqı ilə Cənubi Amerika materikini bir-birindən ayıran Magellan boğazını keçən ilk avropalı Fernan Magellandır.
• 1864-1870-ci illərdə baş vermiş Paraqvay müharibəsi zamanı Paraqvayın bütün infrastrukturu dağılır və o Latın Amerikasının ən geridə qalmış ölkəsinə çevrilir.
  

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

2. Həftə

Vikipediya məqalələrindən

• Bakı şəhərində yerləşən Nikola Teslanın heykəlinin (şəklidə) müəllifi Azərbaycanın xalq rəssamı, heykəltəraş Ömər Eldarov və memar Sənan Salamzadədir.
• Ailə münasibətlərinin inkişafı çərçivəsində uşaqların ehtiyaclarının qavranılması məqsədilə psixoanalizi öyrənən ilk pediatr Benjamin Spok olmuşdur.
• Kəskin buz ərintisi nəticəsində aşkarlanmış Ötzi mumiyasının genetik kodunu alimlər 2011-ci ilin oktyabrında açmağa müvəffəq olmuşlar.
• Tempera rəssamlıq texnikası ənənəvi olaraq, yumurta, yapışqan, su, bal və müxtəlif bitki yapışqanları kimi vasitələr və ya boyalara əllə narın hala salınmış tozvari piqmentlərlərin əlavə olunması ilə yaradılır.
• Aleksandr sütununu bəzən Aleksandr Puşkinin “Abidə” şeirinə əsasən "İsgəndəriyyə sütunu" adlandırırlar.
• Praqa qəsrində yerləşən barokko üslublu Lobkovitz sarayı şəxsi mülkiyyətdə olan Praqa qəsrinin yeganə binasıdır.
  

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

3. Həftə

Vikipediya məqalələrindən

• Qədim Yunanıstanda vətəndaşların kirəmit parçaları ilə səsvermə vasitəsilə ölkədən qovulması Ostrakizm adlanırdı.
• Daniel Defonun məşhur Robinzon Kruzo əsərini şotland dənizçi Aleksandr Selkirkin başına gəlmiş hadisəni eşitdikdən sonra yazmışdır. Selkirik 1704-cü ildən etibarən tək Robinzon Kruzo adasında 4 il 4 ay yaşamışdır.
• Antik dövrün məşhur yunan alimi, riyaziyyatçısı Arximed Roma əsgərləri ilə aralarında düşən mübahisədən sonra öldürülmüşdür.
• 1066-cı ildə baş vermiş Qranada qətliamı nəticəsindən 4 mindən çox yəhudi öldürülmüşdür. Hadisələr kral sarayında vəzir kimi çalışan Yozef ibn Nagrelanın öldürülməsindən sonra başlamışdır.
• 1318-1765-ci illər aralığında mövcud olmuş Naxçıvan arxiyepiskopluğunun Baş kafedral kilsəsi Baş Aparan kəndində yerləşmişdir. 26 rahibin fəaliyyət göstərdiyi arxiyepiskopluğ özündə 360 katolik ailəsini birləşdirirdi. 1682-ci ildə artıq 7000 katolik əhaliyə sahib idi.
  

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

4. Həftə

Vikipediya məqalələrindən

• Azərbaycan kinosunda ilk dəfə Stalin və Mir Cəfər Bağırovun obrazı Bakı neftçiləri haqqında bəhs edən Bakının işıqları filmində yaradılmışdır.
• Pakistanın musiqi qrupu Vital Signs tərəfindən 1987-ci ildə yayımlanmış Dil Dil Pakistan mahnısı ölkənin qeyri-rəsmi himni kimi qiymətləndirilir.
• Hal-hazırda 36 qədim Çin hərbi kələyi ilə də xarakterizə olunan stratagem mübaliğə ilə dedikdə insan beynində gizlənmiş və vaxtı çatan zaman dərhal istifadə oluna bilən xəncər deməkdir.
• Avstriyalı alpinist Qerlinde Kaltenbrunner 14 səkkizminlik zirvəni oksigen balonu istifadə etmədən fəth edən ilk qadın olub.
• Laymen Frenk Baumun "Öz ölkəsindən olan sehrbaz" nağıllar kitabının mexaniki insan olan Tik-Tok (şəkildə) personajı ədəbiyyatda robotun ilk nümunələrindən hesab edilir.
  

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

5. Həftə

Vikipediya məqalələrindən

• Reyunyon adasındakı Piton-de-Nej dağının (şəkildə) adının fransızcadan tərcüməsi "Qarlı zirvə" olsa da, dağda qar örtüyü olmur.
• Koreya müharibəsi zamanı Şimali Koreya tərəfə keçmiş altı ABŞ hərbçisindən biri olan Ceyms Cozef Dresnok Şimali Koreyanın keçmiş rəhbəri Kim Çen İrin rəhbərliyi altında çəkilmiş bir çox təbliğat filmində rol almış, həyatına paytaxt Pxenyanda ingilis dili müəllimi kimi davam etmişdir.
• Müxtəlif fikirlərə əsasən Liza del Cakondonun adı dörd fərqli rəsm əsəri, şəxsiyyəti isə on müxtəlif insanla identikləşdirilmişdir.
• Yazıçı Frans Kafka 1901-ci ildə Praqada yerləşən Alman Karl-Ferdinand Universitetində kimya ixtisası üzrə təhsil almağa başlamış, lakin iki həftə sonra atasına görə qərarını dəyişərək hüquq təhsili almağa başlamışdır.
• Yaponiya mədəniyyətindəki inanca görə yeni ildə yuxuda Fuci dağı, şahin, badımcan və ya 3-nü birlikdə görmək yaxşı əlamət sayılır.
  

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə