Pozitivizm (lat. positivus — müsbət) — XIX əsrdə meydana çıxan fəlsəfi cərəyanlardan biri. Banisi Fransa filosofu və sosioloqu Ogüst Kont hesab olunur.

Pozitivizm konkret elmləri həqiqi, gerçək biliyin yeganə mənbəyi sayır və fəlsəfi tədqiqatın idraki əhəmiyyətini inkar edir, nəzəri spekulyativliyi, biliklər əldə etməyin vasitəsi kimi abstraktlaşdırmanı qəbul etmirdi. Mahiyyətinə görə pozitvizm müəyyən münasibətlərdə ifrat məntiqi nəticələrə gətirib çıxarmış empirisizmdir.

Bu cərəyanın idealarına əsasən, cəmiyyətdə baş verən hər hansı bir hadisəni və hər hansı bir insanın hərəkətini onun yaşadığı mühitə baxaraq başa düşmək olar. Misal üçün, pozitivizm cərəyanının ən görkəmli nümayəndələrindən biri olan Emile Durkheim (fransız) hər kəsə bir individual hərəkət kimi görsənən intihar hadisəsini cəmiyyət tərəfindən təsirləndiyini və ortaya çıxdığını apardığı empirik araşdırmalarla sübut etmişdir, amma təbii ki bütün intihar hadisələri cəmiyyətin təsirindən baş vermir. Durkheim araşdırmalarının nəticəsində müəyyən etmişdir ki, sosial-iqtisadi və yaxud siyasi böhran keçirən, sosial və ya dini dəyərlərin insanların həyatına ifrat dərəcədə təsir edən, insanın azadlığının nəzərə çarpacaq dərəcədə məhdud olduğu cəmiyyətlərdə intihar hadisələrinin sayı adətən yüksək olur. Durkheimin bu möhtəşəm və müasir dünyamızda da ekspertlər tərəfindən istinad edilən araşdırması sosiologiya elminin problemləri dərk etmək cəhətdən nə dərəcədə dəyərli elm olduğunu sübut edir.

İstifadə olunan metodlar statistik məlimatları tədqiqat, intervyular və uzun müddətli zamanda bir qrupun tədqiqat metodlarıdır.

Pozitivizmin inkişafında üç mərhələ fərqləndirilir: I mərhələnin nümayəndələri O. Kont, E. Litter, P. Laffit (Fransa), Con Stüart Mill, Herbert Spenser (İngiltərə) olmuşlar. Qnoseologiya — idrakın inkişafının 3 mərhələsi qanunu (Kont), və məntiq problemləri ilə (Mill) yanaşı pozitivistlər sosiologiyaya da mühüm yer vermişlər

II mərhələ — empiriokritisizmin meydana gəlməsi XIX əsrin 70–90-cı illərinə təsadüf edir və obyektiv, real predmetləri hətta formal olaraq qəbul etməyən Max və Avenariusun adları ilə bağlıdır. Maxizmdə idrak problemləri subyektivizmə keçən ifrat psixologizm mövqeyindən şərh olunurdu.

III mərhələ kimi neopozitivizmin meydana gəlməsi Vyana dərnəyinin (O. Neyrat, R. Karnap, M. Şlik və s.) və Berlin empirik fəlsəfə cəmiyyətinin (Reyxenbax, F. Krauz və s.) fəaliyyəti ilə bağlıdır ki, bunlar da bir çox cərəyanları — məntiqi atomizmi, məntiqi pozitivizmi, ümumi semantikanı özündə birləşdirmişdir. Bu mərhələnin nümayəndələri simvolik məntiq, elmi tədqiqatın strukturu və s. fəlsəfi problemlərə əsas yer verərək, psixologizmi rədd edir, "elm məntiqinin" riyaziyyatla yaxınlaşdırılması, qnoseoloji problemlərin formallaşdırılması yolu ilə getmişlər.

Elm və texnologiya tədqiqatları
İqtisadiyyat	Elm iqtisadiyyatı Elmi bilik iqtisadiyyatı
Tarix	Elm və tarix fəlsəfəsi Elm tarixi və texnologiya Texnologiya tarixi
Fəlsəfə	Anthropocene Antipozitivizm Empirizm Qeyri-səlis məntiq Neoluddizm Elm fəlsəfəsi Sosial elm fəlsəfəsi Texnologiya fəlsəfəsi Pozitivizm Postpozitivizm Din və elm Ssientizm Sosial konstruktivizm Sosial epistemologiya Transhumanizm
Sosiologiya	Aktor-şəbəkə nəzəriyyəsi Sosial texnologiyanın konstruksiyası texnologiyanın forması Bilik sosiologiyası elmi Elmi cəhalət sosiologiyası Elm tarixinin sosiologiyası Sosiotexnologiya Güclü sosiologiya
Elmi tədqiqatlar	Antielm Bibliometriya Sərhəd işi Uyğunluq Elmin tənqidi Demarkasiya problemi İkiqat hermenevtika Logologiya Xəritəçəkmə mübahisələri Metaelm Paradiqmanın dəyişməsi qara qu quşu nəzəriyyəsi Yalan elmlər Elmin psixologiyası Elm vətəndaş kommunikasiya təhsili normal Neokolonial postnormal ritorika müharibələr Elmi icma konsensus mübahisə fikir ayrılığı müəssisə savadlılıq metod yanlış davranış prioritet skeptisizm Elmiokratiya Elmmetriya Komanda elmi Ənənəvi bilik ekoloji Elmin birliyi Elmdə qadınlar STEM
Texnologiya tədqiqatları	Birgə istehsal Kiborq antropologiyası Dizaynşünaslıq Dematerializasiya Rəqəmsal antropologiya Rəqəmsal mediadan istifadə və psixi sağlamlıq Erkən istifadəçi Mühəndislik Maliyyə texnologiyası Həvəslənmə dövrü İnnovasiya diffuziya dağıdıcı xətti modeli sistem istifadəçi Sıçrayış Normallaşma prosesi nəzəriyyəsi Mediaşünaslıq Tərs çıxıntı Skunkworks layihəsi Sosiotexniki sistem Texniki dəyişiklik Texnokratiya Texnoelm feminist Texnoloji dəyişiklik konvergensiya determinizm inqilab keçidlər Texnologiya və cəmiyyət tənqidi dinamika nəzəriyyələr transfer Mühəndislikdə qadınlar
Siyasət	Akademik azadlıq İnformasiya bərabərsizliyi Sübutlara əsaslanan siyasət Faktor 10 Elmin maliyyələşdirilməsi Uzaqgörənlik Elmin siyasiləşdirilməsi Elmin tənzimlənməsi Tədqiqat etikası Elm hüququ Elm siyasəti tarixi elmi Sosioelmi problemlər Texnologiyanın qiymətləndirilməsi Texnologiya siyasəti Keçid idarəetməsi
Portallar Elm Elm tarixi Texnologiya Kateqoriya

Sosiologiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.