For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Məntiqi əməliyyat.

Məntiqi əməliyyat

Vikipediya saytından

Məntiqdə məntiqi əməliyyatlara hərəkət deyilir, bunun nəticəsində mövcud olanlardan istifadə edərək yeni anlayışlar yaranır. Dar mənada məntiqi əməliyyat anlayışı riyazi məntiq və proqramlaşdırmada istifadə olunur.

Anlayışlarla məntiqi əməliyyatlar — nəticəsi anlayışların tərkibində və ya həcmində dəyişiklik, habelə yeni konsepsiyaların formalaşması ilə nəticələnən belə zehni hərəkətlər.

İlk növbədə konsepsiyaların dəyişməsi ilə əlaqəli olan əməliyyatlar daxildir:

  • inkar;
  • məhdudiyyət;
  • ümumiləşdirmə;

İlk növbədə anlayışların əhatə dairəsinə aid olan əməliyyatlar daxildir:

  • məntiqi üstəgəlmə;
  • məntiqi vurma;
  • məntiqi çıxma.

Bu əməliyyatlar dəst nəzəriyyəsini istifadə edərək riyazi olaraq yazıla bilər.

Riyazi məntiqə keçid mülahizələr anlayışı və mürəkkəb mülahizələr əldə etmək üçün onların üzərində əməliyyatlar qurulması ilə əlaqələndirilir.

Məntiqi bir əməliyyat (məntiqi bir operator, məntiqi bir bağlayıcı, təklif bağlayıcı) daha sadə olanları birləşdirərək yeni ifadələr tərtib etməyə imkan verən ifadələr üzərində işdir[1].

Əsas olanlar ümumiyyətlə birləşmə ( və ya &), dizyunksiya (), implikasiya (), inkar (). Klassik məntiq mənasında, məntiq cəbri ilə məntiqi bağlayıcıları müəyyən etmək olar. Asinxron ardıcıl məntiq bir əmri əməliyyatı şəklində bir məntiqi-dinamik bir bağlayıcı təyin edir ().

Proqram dilində

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dil Yox VƏ YA İstis. VƏ YA Ekv. Ekv. olm. Digər
С++[2] ! && || ^ == !=
Fortran[3] .NOT. .AND. .OR. .XOR. .EQV. .NEQV.
Java[4] ! && || ^ == !=
Pascal[5] not and or xor = <>
PL/I[6] ¬ & | ¬ = ¬= BOOL
^ ^ ^=
Prolog[7] \+ , ;
Turbo Basic[8] NOT AND OR XOR EQV <> IMP
input Ainput Boutput f(A,B)X and ¬XA and B¬A and BBA and ¬BAA xor BA or B¬A and ¬BA xnor B¬A¬A or B¬BA or ¬B¬A or ¬BX or ¬X
X or ¬X¬A or ¬BA or ¬B¬A or BA or B¬B¬AA xor BA xnor BAB¬A and ¬BA and ¬B¬A and BA and BX and ¬X
(file) (file) (zoom in)
  1. Мендельсон Э. Введение в математическую логику. М.: «Наука». 1971. 19.
  2. C++98 Standard Draft[ölü keçid]
  3. "FORTRAN 77 Full Language Standard. Logical Operators". 2010-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-21.
  4. Java Language Specification. Second Edition Arxivləşdirilib 2009-08-30 at the Wayback Machine, разделы 15.15, 15.21.2, 15.22-15.24
  5. "Pascal Language Reference. Operators". 2017-05-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-09.
  6. "PL/I Language Reference" (PDF). 2018-09-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-07-09.
  7. GNU-Prolog Manual Arxivləşdirilib 2010-01-23 at the Wayback Machine, разделы 6.2.2, 7.18.2
  8. Turbo Basic. Owner's Handbook. р.77

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Məntiqi əməliyyat
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?