Litoqrafiya

Litoqrafiya — çap növüdür. Bu çap növündə müstəvi şəklində olan formadan boya yüksək təzyiq altında kağız üzərinə köçürülür. Litoqrafiya 1796-cı ildə Bavariya yazıçısı Alois Senefelder tərəfindən teatr əsərlərinin nəşri üçün ucuz bir üsul kimi icad edilmişdir. Litoqrafiya mətn və ya rəsm əsərini kağıza və ya digər uyğun materiala çap etmək üçün istifadə edilir amma daha çox musiqi partituraları və xəritələr üçün istifadə edilmişdir.

Tanıtmaq

Litoqrafiya əvvəlcə litoqrafiya daşına tətbiq olunan mum və ya digər yağlı maddə ilə çəkilmiş təsvirdən mürəkkəbi çap vərəqinə köçürmək üçün vasitə kimi istifadə edirdi. Müasir dövrdə təsvir tez-tez çevik alüminium lövhəyə tətbiq olunan polimerdən hazırlanır. Lövhənin və ya daşın düz səthi bir qədər kobud və ya həkk olunub və su təbəqəsini qəbul edən və yağlı mürəkkəbi dəf edən hidrofilik (=su sevən) bölgələrə və suyu dəf edən və mürəkkəbi qəbul edən hidrofobik bölgələrə bölünür. Şəkil birbaşa daşdan və ya boşqabdan çap oluna bilər (bu halda o, orijinal təsvirdən tərsinə çevrilir) və ya çap məhsuluna köçürmək üçün çevik təbəqəyə, adətən rezinə köçürülərək ofset edilə bilər. Bu proses, çap mürəkkəbini ehtiva edən boşluqlar yaratmaq üçün boşqabın həkk olunduğu, həkk edildiyi və ya naxışlandığı qravüra və ya intaqlio çapdan və hərflərin və ya təsvirlərin qaldırılmış səthlərinə mürəkkəbin tətbiq olunduğu taxta bloklu çap və tipo çapdan fərqlidir. Litoqrafiyanın ilk dövrlərində hamar əhəngdaşı parçasından istifadə olunurdu (buna görə də "litoqrafiya"—"litos" (λιθος) qədim yunanca daş sözüdür). Səthə yağ əsaslı şəkil çəkildikdən sonra ərəb saqqızının suda məhlulu çəkilib, saqqız yalnız yağsız səthə yapışıb. Çap zamanı su ərəb saqqızı səthlərinə yapışdı və yağlı hissələrdən qaçdı, çap üçün istifadə olunan yağlı mürəkkəb isə bunun əksini etdi.