Aznakay rayonu
Vikipediya, azad ensiklopediya
| Aznakay rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Азнакай районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
54°51′46″ şm. e. 53°04′31″ ş. u. |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Aznakayevo | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 30 oktyabr 1931 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Hündürlük | 301 m | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/az/Fayl:Flag_of_Aznakayev_rayon_(Tatarstan).png)
Aznakay rayonu (tatar. Aznaqay rayonı, Азнакай районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın cənub-şərqində yerləşir.
Şimaldan Muslim, şimal-qərbdən Sarmanov rayonu, qərbdən Aktnış, cənubdan respublikanın Buqulma və Yutazı rayonları ilə, şərqdən Başqırdıstanın Bakalı və Şaran rayonları ilə həmsərhəddir.
İnzibati mərkəzi Aznakay şəhəridir.
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rayon respublikanın cənub-şərqində yerləşir. Təbii baxımdan Şərqi Zakamyenin meşə-çöl zonasına daxildir. Relyef yüksək bir düzənlikdir. Yüksək yarusluluq, quruluş və yamacların açıq asimmetriyası ilə xarakterizə olunur. Ural dağları ərəfəsində, Buqulma yaylasındakı ərazi Buqulma-Belebey dağının şimal-şərqini tutur (Çatır-Tau dağı regional əlamətlidir və onun ayrılmaz hissəsidir) və geniş İk vadisinin sol sahilini bitişik İks-Zain su hövzəsi ilə əhatə edir[2][3]..
Rayon ərazisindəki çayların ümumi uzunluğu 780 km-dir. Ən böyüyü İk çayıdır (bölgədəki əsas çaylardan biridir). Üstəlik buradan onun qolları keçir: Styarle çayı (uzunluğu 54 km) və Mellya (36 km). Eyni zamanda İk və Styarle respublikada regional əhəmiyyətə malik təbii abidələrdir[4][5].
Rayonun ərazisi 2143.3 km²-dir. Ərazisinə görə Mamadış, Almetyev, Laişev və Nurlat rayonlarından sonra beşinci yeri tutur[6][7][8].
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1920-ci ilə qədər rayon ərazisi Samara əyalətinin Buqulma rayonu və Ufa quberniyasının Menzelinski rayonunun bir hissəsi idi. 1920-1930-cu illərdə ərazi Buqulma kantonunun bir hissəsi olur[9].
Rayon 30 oktyabr 1931-ci ildə təsis edilmişdir. 1 fevral 1963-cü ildə ərazinin Əlmət rayonuna verilməsi ilə ləğv edilir. 12 yanvar 1965-ci ildə isə yenidən bərpa edilir.
Yaşayış məntəqələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Balan-Bulyak, Banki-Suxoyaş, Bulak, İrekle, Kamışlı, Kamışlı-Kul, Karamalı-Elqa, Katimov, Muslim, Myandey, Nijnı Suxoyaş, Oktyabr-Bulak, Tallı-Bullak[10].
İqtisadiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Romaşkin neft yatağının bir hissəsi Aznakay rayonunda yerləşir.
Bölgənin sənaye müəssisələri əsasən Aznakay şəhərində cəmləşmişdir. Burada neft-qaz kompleksi, maşınqayırma və metal emalı, yüngül və qida sənayesi müəssisələri vardır.
Nəqliyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bölgənin əsas yolları: Naberejnıe Çelnı (M7) - Aznakay - Oktyabrski (M5), 16K-0077 Aznakay-Əlmət, 16K-0078 Aznakay-Buqulma.
Dəmir yolları yoxdur. Rayonun cənub-qərb sərhəddindən bir qədər aralıda Buqulma hava limanı vardır.
Mədəniyyət
[redaktə | mənbəni redaktə et]Regional “Mayak” qəzeti tatar və rus dillərində nəşr olunur.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "АЗНАКАЕВСКИЙ МР". 2021-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
- ↑ "Азнакаевский район". 2015-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-04.
- ↑ "Республика Татарстан". 2022-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
- ↑ "Города и регионы РТ/ Азнакаевский район". 2017-11-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
- ↑ "История района / Азнакаевский муниципальный район". 2015-02-04 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Азнакаевский район". 2020-06-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
- ↑ "Азнакаевский район".[ölü keçid]
- ↑ "Азнакаевский район, Портал TatCenter.ru, 2014". 2017-11-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
- ↑ "Постановление Кабинета Министров Республики Татарстан от 29 декабря 2005 года № 648 «Об утверждении перечня населённых пунктов, находящихся в отдалённых или труднодоступных местностях Республики Татарстан»". 2021-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-07.
 | ||
|---|---|---|
| İnzibati mərkəz: Kazan | Şəhərlər: Aqrız | Aznakayevo | Almetyevsk | Arsk | Bavlı | Bolqar | Buinsk | Bügülmə | Çistopol |Laişevo | Leninoqorsk | Mamadış | Mendeleyevsk | Menzelinsk |Naberejnıe Çelnı| Nijnekamsk | Nurlat | Tetüşi | Yelabuqa | Zainsk | Zelenodolsk
|  |
İnzibati-ərazi bölgüsü: | Rayonlar: Əgerce |
Aznakay | Aksubay | Aktanış | Alekseyevsk | Əlki | Əlmət | Apas | Arça | Ətnə | Bavlı | Baltaç | Buqulma | Bua | Yuxarı Oslan | Biektau | Çuprəle | Alabuqa | Zəy | Zelendol | Kaybiç | Kama Tamaqı | Kukmara | Layiş | Leninoqorsk | Mamadış | Mendeleyevsk | Minzələ | Müslim | Nijnekamsk | Novoşeşminsk | Nurlat | Pitrəç | Balık Bişməse | Saba | Sarman | Spas | Təteş | Tukay | Teləçe | Çirmeşən | Çistopol | Yurtazı | |
| Məqalələr: | Gerb | Himn | Tarix | Əhalisi | İnzibati-ərazi bölgüsü | Bayraq | |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
