Antuan Anri Bekkerel
Vikipediya, azad ensiklopediya
Antuan Anri Bekkerel | |
---|---|
fr. Antoine Henri Becquerel | |
![]() | |
Doğum adı | Antoine Henri Becquerel |
Doğum tarixi | 15 dekabr 1852[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 25 avqust 1908[1][3][…] (55 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Elm sahələri | fizika, kimya |
Elmi dərəcələri | |
İş yerləri |
|
Təhsili |
|
Tanınmış yetirməsi | Mariya Küri |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları |
![]() ![]() |
![]() |
|
![]() |
Antuan Anri Bekkerel (fr. Antoine Henri Becquerel; 15 dekabr 1852[1][2][…], Paris[7][8] – 25 avqust 1908[1][3][…], Pen Kastel malikanəsi[d], Kruazik[d]) — tanınmış Fransa fiziki, 1903-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı. Radioaktivlik sahəsində aktivliyin ölçülməsi — Bekkerel ölçü vahidinə əsaslanır ki, bu da Antuan Anri Bekkerelin adı ilə bağlıdır.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Antuan Anri Bekkerel 1852-ci ildə Parisdə dünyaya göz açmışdır. Atası və babası tanınmış fizik olmuşlar. Bekkerel orta təhsilini Böyük Lüdoviq litseyində almış, 1872-ci ildə Politexnik məktəbinə daxil olmuşdur. İki ildən sonra isə Körpülər və Yollar Ali Məktəbinə daxil olmuş və mühəndis təhsili almışdır. Tələbəlik illərində müəllimlik də etmişdir. Daha sonra Milli Təbiətşünaslıq Muzeyində atasının assistenti vəzifəsində çalışmışdır. Burada işığın polyarlaşmasına dair təcrübələr aparmış, həmçinin Yer kürəsinin temperaturu haqqında elmi məqalələr üzərində işləmişdir. 1888-ci ildə Paris Universitetinin təbiət elmləri fakültəsində işığın kristallarda udulması haqqında yazdığı dissertasiyaya görə doktor elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vilhelm Rentgenin kəşfindən sonra Bekkerel işıqla aktivləşdirilən lüminsə edilmiş materialların rentgen şüası buraxıb-buraxmaması üzərində tədqiqat aparmağa başlamışdır. O, uran-kalium sulfatını (uran duzlarından biridir) qalın, qara kağıza bükərək, fotoqraf plastinlərinin üzərinə qoymuş və onu bir neçə saat günəş şüası altında saxlamışdır. Nəticədə uran duzunun rentgen şüaları buraxdığı aşkar edilmişdir. Lakin qaranlıq məkanda təcrübə keçirərkən də eyni hal müşahidə edən Bekkerel sonralar yalnız uran birləşmələrinin özbaşına şüa buraxdığını aşkarlamışdır. 1896-cı ildə isə saf uranın uran duzundan üç-dörd dəfə daha artıq şüalanma mənbəyi olduğunu aşkar edən alimin şərəfinə, bu şüalar Bekkerel şüaları adlandırılmışdır.
Bu təbiət hadisəsi sonralar dünya fizikləri tərəfindən öyrənilən radiasiya elm sahəsi idi. Sonrakı illər ərzində alimlərin apardıqları tədqiqatlar nəticəsində radiasiya ilə bağlı bir sıra suallar cavabını tapmışdır. Bir müddət keçdikdən sonra Bekkerel bu şüaların elektronlardan ibarət olduğu qənaətinə gəlmişdir. Mariya və Pyer Küri toriumda da bu xassəni müşahidə etmiş, daha sonra isə polonium və radium adlı iki yeni elementi kəşf etmişdilər.
Tanınması
[redaktə | mənbəni redaktə et]1903-cü ildə Antuan Anri Bekkerel Mariya və Pyer Küri ilə bərabər, "Radiasiyanın araşdırılması sahəsində fövqəladə xidmətlərinə görə" fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Mərasim zamanı mükafatı təqdim edən akademik Terneblad hər üç laureatın xüsusi növ şüalanmanı kəşf etməsinə görə elm qarşısındakı xidmətlərini yüksək qiymətləndirmiş, həmçinin bu şüaların öyrənilməsini gələcəyin işi, yeni enerji mənbəyi olacağını bildirmişdir.
Ölümü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bekkerel ömrünün qalan hissəsini elmi araşdırmalarla və tədris işinə həsr etmişdir. O, 1908-ci ildə Fransanın Bretan əyalətinin Le-Kruazik şəhərində vəfat etmişdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Antoine Henri Becquerel (fr.). ministère de la Culture.
- ↑ 1 2 Badash L. Henri Becquerel // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 NNDB (ing.). 2002.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Almanca Vikipediya (alm.). 2001.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 English Wikipedia community Wikipedia (ing.). 2001.
- ↑ 1 2 Беккерель Антуан Анри // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 https://www.famousscientists.org/henri-becquerel/.
![]() BS-də adları vahidlər kimi istifadə olunan alimlər | |
---|---|
Əsas vahidlər | |
Törəmə vahidlər | Antuan Anri Bekkerel • Anders Selsi • Şarl Kulon • Maykl Faradey • Lyuis Harold Qrey • Cozef Henri • Henrix Hers • Ceyms Preskott Coul • İsaak Nyuton • • Georq Om • Blez Paskal • Verner fon Simens • Rolf Maksimilian Zivert • Nikola Tesla • Alessandro Volta • Ceyms Vatt • Vilhelm Eduard Veber |
Həmçinin bax | Qeyri-BS-də adları vahidlər kimi istifadə olunan alimlərin siyahısı • Fiziki sabitlərdə adları istifadə olunan alimlərin siyahısı |
![]() Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları | ||
---|---|---|
1901–1925 | 1901 - Vilhelm Rentgen · 1902 - Hendrik Lorens, Piter Zeyeman · 1903- Antuan Anri Bekkerel, Pyer Küri, Mariya Sklodovskaya-Küri · 1904 - Con Uilyam Strett · 1905 - Filipp Lenard · 1906 - Cozef Con Tomson · 1907 - Albert Maykelson · 1908 - Qabriel Lipman · 1909 - Qulyelmo Markoni və Karl Braun · 1910 - Yan Van-der-Vaals · 1911 - Vilgelm Vin · 1912 - Nils Dalen · 1913 - Xeyke Kamerlinq-Onnes · 1914 - Maks fon Laue · 1915 - Uilyam Henri Breqq və Uilyam Lorens Breqq · 1916 - verilməmişdir · 1917 - Çarlz Barkla · 1918 - Maks Plank · 1919 - Yohannes Ştark · 1920 - Şarl Gilyom · 1921 - Albert Eynşteyn · 1922 - Nils Bor · 1923 - Robert Milliken · 1924 - Karl Siqban · 1925 - Ceyms Frank və Qustav Herts | |
1926–1950 | 1926 - Jan Perren · 1927 - Artur Kompton, Çarlz Tomson Ris Vilson · 1928 - Ouen Uillans Riçardson · 1929 - Lui-Viktor de Broyl · 1930 - Çandrasekxara Raman · 1931 - verilməmişdir · 1932 - Verner Heyzenberq · 1933 - Ervin Şredinger, Pol Dirak · 1934 verilməmişdir · 1935 - Ceyms Çedvik · 1936 - Viktor Hess, Karl Anderson · 1937 - Klinton Devisson, Corc Tomson · 1938 - Enriko Fermi · 1939 - Ernest Lourens · 1940-42 verilməmişdir · 1943 - Otto Ştern · 1944 - İzidor Rabi · 1945 - Volfqanq Pauli · 1946 - Persi Bricmen · 1947 - Eduard Eplton · 1948 - Patrik Blekett · 1949 - Xideki Yukava · 1950 - Sesil Frank Pauell | |
1951–1975 | 1951 - Con Kokroft, Ernest Uolton · 1952 - Feliks Blox, Eduard Pörsell · 1953 - Frits Sernike · 1954 - Maks Born · 1955 - Uillis Lemb, Polikarp Kuş · 1956 - Uilyam Şokli, Con Bardin, Volter Bratteyn · 1957 - Yanq Çjennin, Li Tzundao · 1958 - Pavel Çerenkov, İlya Frank, İgor Tamm · 1959 - Emilio Seqre, Ouen Çemberlen · 1960 - Donald Qlazer · 1961 - Robert Hofstedter, Rudolf Mössbauer · 1962 - Lev Landau · 1963 - Yucin Viqner, Mariya Göppert-Mayer, Yohannes Hans Daniel Yensen · 1964 - Çarlz Tauns, Nikolay Basov, Aleksandr Proxorov · 1965 - Sinyitiro Tomonaqa, Culius Şvinger, Riçard Feynman · 1966 - Alfred Kastler · 1967 - Hans Bete · 1968 - Luis Alvares · 1969 - Marri Gell-Mann · 1970 - Hannes Alfven · 1971 - Dennis Qabor · 1972 - Con Bardin, Leon Kuper, Con Şriffer · 1973 - Leo Esaki, Ayvar Caveyer, Brayan Cozefson · 1974 - Martin Rayl, Entoni Xyuiş · 1975 - Oge Bor, Bencamin Mottelson, Ceyms Reynuoter | |
1976–2000 | 1976 - Berton Rixter, Semuel Tinq · 1977 - Filip Anderson, Nevill Mott, Con Van Flek · 1978 - Pyotr Kapitsa · 1979 - Şeldon Qleşou, Əbdus Salam, Stiven Vaynberq · 1980 - Ceyms Kronin, Val Fitç · 1981 - Nikolas Blomberqen, Artur Şavlov, Kay Siqban · 1982 - Kennet Vilson · 1983 - Subraxmanyan Çandrasekar, Uilyam Fauler · 1984 - Karlo Rubbia, Simon van der Mer · 1985 - Klaus fon Klitsinq · 1986 - Ernst Ruska, Gerd Binninq, Heynrix Rorer · 1987 - Yohannes Bednorts, Karl Müller · 1988 - Leon Lederman, Melvin Şvarts, Cek Steynberger · 1989 - Norman Ramzey, Hans Demelt, Volfqanq Paul · 1990 - Cerom Fridman, Henri Kendall, Riçard Teylor · 1991 - Pyer de Jen · 1992 - Jorj Şarpak · 1993 - Rassel Hals, Cozef Teylor · 1994 - Bertram Brokhauz, Klifford Şall · 1995 - Martin Perl, Frederik Reynes · 1996 - Devid Li, Duqlas Oşeroff, Robert Riçardson · 1997 - Stiven Çu, Klod Koen-Tannudjı, Uilyam Filips · 1998 - Robert Laflin, Xorst Ştermer, Daniel Tsui · 1999 - Gerardus 't Hooft, Martinus Veltman · 2000 - Jores Alförov, Herbert Krömer, Cek Kilbi | |
2001–indiyə kimi | 2001 - Erik Kornell, Volfqanq Ketterle, Karl Viman · 2002 - Raymond Devis, Masatoşi Koşiba, Rikkardo Cakkoni · 2003 - Aleksey Abrikosov, Vitali Ginzburq, Entoni Legget · 2004 - Devid Qross, Xyu Politser, Frenk Vilçek · 2005 - Roy Qlauber, Con Holl, Teodor Hanş · 2006 - Con Mater, Corc Smut · 2007 - Albert Fert, Peter Qrünberq · 2008 - · 2009 - Çarls K. Kao, Uillard S. Boyl, Corc E. Smit · 2010 - Konstantin Novselov, Andrey Qeym · 2011 - Saul Perlmutter, Brayn Skmidt, Adam Riess · 2012 - Serge Haroçe, David Uineland · 2013 - Peter Higgs, François Englert · 2014 - İsamu Akasaki, Hiroşi Amano, Syuci Nakamura · 2015 - Takaaki Kacita, Artur Makdonald · 2016 - Devid Taules, Dunkan Holdeyn, Maykl Kosterlits · 2017 - Rayner Vays, Kip Torn, Barri Bariş · 2018 - Artur Eşkin, Jerar Muru, Donna Striklend · 2019 - Ceyms Pibls, Mişel Mayor, Didye Keloz · 2020 - Rocer Penrouz, Raynhard Qentsel, Andrea Mia Qez |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.