Əl-Muhsin
Vikipediya, azad ensiklopediya
| İslam |
|---|
| İslamda iman |
| Allah • Allahın varlığı və təkliyi • Mələklər • Müqəddəs kitablar • Məhəmməd peyğəmbər və digər peyğəmbərlər • İmamət • Axirət • Kəlmeyi-şəhadət |
| Firuiddin |
| Namaz • Zəkat • Xüms • Oruc • Həcc |
| İslamda xüsusi günlər |
| Besət bayramı • Ramazan bayramı • Qurban bayramı • Qədir-Xum |
| Quran |
| Sünni • Hədis • Təsəvvüf · Fiqh • Kəlam • Şəriət |
| İslam tarixi |
| Əhli-Beyt • Səhabə • Şiəlik • Sünnilik • Xaricilik • Dörd xəlifə • İmamət • Məhəmməd |
       |
Əl-Muhsin, (ər. المحسن) — Allahın adlarından biri. O, yaratdığı hər bir şeyi gözəl biçimdə yaradan və mükəmməl edəndir. Həmçinin, Öz yaratdıqlarına əzəmətli nemətləri və ehsanı ilə yaxşılıq edəndir.
Lüğəti məna: Əl-Husn pisin, çirkinin əksidir, yəni yaxşı, gözəl mənasındadır. Cəmi isə məhəəsin deməkdir. Məsələn, raculun həsənun, yəni gözəl kişi, yaxşı kişi. Başqa bir misal, həssəntu şey, yəni bir şeyi gözəlləşdirdim, yaxşılaşdırdım. ْخ َر َجنِي ِم َن ال ِّس ْج ِن …} َ ْذ أ ِ ْح َس َن بَي إ َ {… َو َق ْد أ "O mənə lütf etdi. O məni zindandan çıxartdı " (Yusuf /100) Ehsan sözü də bu sözdən götürülüb. Ər-Rağib deyir ki, ehsan sözü iki mənada işlənir: 1. Digərinə ənam etmək. Məsələn, filankəsə yaxşılıq etdi, digərinə ənam etdi və s. 2. Öz fellərinlə, əməllərinlə ehsan etmək. Məsələn, yaxşı iş görmək və s. Qurandakı ayələrə fikir versək görərik ki, Allah bizə ehsan etməyi əmr edir. ِْل ْح َسا ِن …} ُمرُ بِاْل َع ْد ِل َوا ْ َّن اللّ َه يَأ ِ {إ "Həqiqətən, Allah ədalətli olmağı, yaxşılıq etməyi əmr edir "(Nəhl /90) Alimlər deyir ki, ehsan məqamı adillik məqamından üstündür. Çünki adillik nəyi verməlisənsə onu verirsən və nəyi götürməlisənsə onu götürürsən, lakin ehsan nəyi verməlisənsə ondan artığını verirsən. Götürəndə isə az götürürsən. Onlara Allah təbərak və təalə öz kitabında muhsinlərin əcrini daha böyük edib. َّن اللَّ َه َل َم َع اْل ُم ْح ِسنِي َن} ِ {… َوإ " Həqiqətən Allah muhsinlərlə birgədir."(Ənkəbut /69) Allahın bu ismi peyğəmbərin صلى الله عليه وسلمhədisində sabit olub. Peyğəmbərصلى الله عليه وسلمbuyurur ki, Allah təalə Muhsindir və ehsanı sevir. Bu hədis dəlalət edir ki, Muhsin Allahın isimlərindədir. Allah haqqında bu ismin mənası: Qurtubi (Allah ona rəhmət etsin) buyurur ki, əl-Muhsin Allahın isimlərindəndir. Quranda yalnız feil formasında varid olub. ْح َس َن بَي …} َ {… َو َق ْد أ "O, mənə ehsan(yaxşılıq) etdi ." (Yusuf /100) Qurtubi (Allah ona rəhmət etsin) sözünə davam edərək buyurur ki, mənası isə fəzilət sahibi deməkdir. Əl-Mənnən, əl-Vəhhab isminin mənasına qayıdır. Həmçinin buyurur ki, əl-Muhsin əhsən-in ismi failidir. Heç gizli deyil ki, Allah təalə məxluqlarına nə qədər ehsanlar edib, onları nemətləndirib və fəzilətləndirib. Əl-Munəmi (Allah ona rəhmət etsin) buyurur ki, Allah Muhsindir. Yəni mövcud olanlar onun ehsanından ehtiyacsız qalmırlar. Hamı Allahın ehsanı ilə nemətlənir. Alimlər deyir ki, əl-Muhsin, adları da, felləri də kamil husndur. Həmçinin deyiblər ki, əl-Muhsin, hər şeyi gözəl xəlq etdi və ya bütün yaratdıqlarına geniş rəhmətindən, lütfündən, kəramından ehsan etdi – deməkdir. Həmçinin deyiblər ki, əl-Muhsin, möminlərə ehsan etdi, onları husnəni, yəni Cənnəti vəd verdi, günahkarlara ehsan etdi, yəni onlara möhlət verməklə və onları adilliklə hesab edəcək
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
