El lliberalismu clásicu o primer lliberalismu ye un conceutu usáu pa englobar les idees polítiques qu'asoceden mientres los sieglos XVII y XVIII, contraries al poder absolutu del Estáu y la so intervención n'asuntos civiles, l'autoridá escluyente de les ilesies, y cualesquier privilexu políticu y social, coles mires de que'l individuu pueda desenvolver les sos capacidaes individuales y la so llibertá nel ámbitu políticu, relixosu y llibertá de comerciu económicu. Ye una caña del lliberalismu qu'aboga poles llibertaes civiles sol imperiu de la llei. Los lliberales clásicos centrar nes postures más tradicionales del lliberalismu, estrechamente rellacionaes col libertarianismo y col capitalismu de llibre mercáu.

El lliberalismu clásicu de Montesquieu y John Locke influyó significativamente tantu na Revolución gloriosa del Reinu Xuníu como na Independencia de los Estaos Xuníos y nos movimientos de los Girondinos na Revolución Francesa.

Montesquieu   Adam Smith   John Locke   Thomas Jefferson

Les sos bases racionales son el realismu y fundamentalmente l'empirismu sofitáu sol derechu natural, con muncha mayor atención, poro, a los cambeos reparaos nos fechos, polo que s'estrema del idealismu y del deductivismo propios del racionalismu continental européu, más tendiente a formular verdaes absolutes. Trátase d'un racionalismu analíticu, más que xustificativu.

La so visión de la condición humana ye realista, suponiéndo-y una motivación fundamentalmente egoísta n'ares del prestu del propiu interés, esto venceyar a dar preferencia especial al Lliberalismu económicu o liberismo.

Dichu Llaicismu, Empirismu y Utilitarismu, mesmos del lliberalismu clásicu favorecen la convención más que la convencimientu, por aciu un programa políticu basáu nel consensu, polo que considera la llei y la institución creaciones artificiales, evaluándoles poles sos resultancies y omitiendo la so concordanza con cualquier principiu trascendente. Por cuenta de esto postreru ye qu'acepten la Monarquía constitucional siempres y cuando esta garantice la llibertá y el bien común.

Naz n'Inglaterra a mediaos del sieglu XVII, ente la guerra civil y la revolución de 1688, cola ellaboración d'argumentos contrarios a la monarquía absoluta y el poder eclesial y la so pretensión de monopoliu sobre la verdá relixosa.

Los primeres en manifestar estes postures son los niveladores, pequeños propietarios disidentes del exércitu d'Oliver Cromwell, constituyíu en partíu políticu en 1646. Les sos idees centrales faíen referencia a la comunidá política como un conxuntu de persones llibres que comparten los mesmos derechos fundamentales, polo que'l gobiernu tenía que basase nel consentimientu de los gobernaos. Como los gobernaos son persones racionales, dichu exerciciu de gobiernu nun podía ser nin paternalista nin intervencionista, los sos poderes, polo tanto teníen que ser llindaos, con una clara vocación de proteición de los derechos individuales como la llibertá d'espresión, de relixón, d'asociación y de propiedá.

El factor relixosu tamién xugó un importante papel na formulación del lliberalismu. En llinia colo anterior, reclamábase tolerancia y llibertá relixosa per parte de los sectores inconformistes fora de la Ilesia d'Inglaterra. Hasta esi momentu, reinaba un compromisu doctrinal ente'l calvinismu y el anglicanismu que dexó la nacionalización política, compromisu qu'apurrió na práutica una dinámica de tolerancia relixosa. Pero nel sieglu XVII surdieron importantes discrepancies nel senu de la Ilesia d'Inglaterra referentes a la so tradicionalismu y autoritarismu, desaguando nel puritanismu, que les sos reclamaciones aniciaben na independencia eclesiástica y nuna organización presbiteriana o asamblearia.

• Juan de Mariana (miembru de la neoescolástica Escuela de Salamanca, difícilmente puede consideráse-y cercanu al lliberalismu, anque sí un precedente, poles sos crítiques continues al poder civil y eclesiásticu y la so teoría del tiranicidio, sopelexada por toa Europa).
• Francisco de Vitoria, miembru de la Escuela de Salamanca y precursor, xunto con Hugo Grotius, del conceutu de Derechu Internacional
• Hugo Grotius

• John Locke

• Barón de Montesquieu

• Edmund Burke
• Jeremy Bentham
• Thomas Paine
• David Hume

• Thomas Jefferson
• Benjamin Franklin.

• Simón Bolívar
• Alexis de Tocqueville
• Benjamín Constant
• John Stuart Mill

• François Quesnay
• Jacques Turgot
• Adam Smith
• David Ricardo
• Claude Frédéric Bastiat
• Ludwig von Mises
• Friedrich Hayek
• Murray Rothbard

Van de Haar, Edwin. Classical Liberalism and International Relations Theory: Hume, Smith, Mises and Hayek. New York: Palgrave MacMillan. 2009.

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Lliberalismu clásicu.