Imperiu de Bamana
| ||||
|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | ||||
| Alministración | ||||
| Capital | Segú | |||
| Xeografía | ||||
| Coordenaes | 13°27′N 6°16′W / 13.45°N 6.27°O | |||
 | ||||
 | ||||
L'Imperiu de Bamana (tamién conocíu como Imperiu Bámbara o Imperiu de Segú) foi un importante estáu precolonial d'África Occidental allugáu en Segú, nel actual Malí. Yera gobernáu pola dinastía Kulubali o Coulibaly, establecida hacia 1640 por Kaladian Coulibaly, tamién conocíu como Fa Sine o Biton-si-o. L'imperiu esistió como estáu centralizáu dende 1712 hasta la invasión Toucouleur de 1861 llevada a cabu pol conquistador El Hadj Umar Tall. L'idioma bambara sería la llingua vehicular de la mayor parte de la población.
La dinastía Kulubali
[editar | editar la fonte]
Alredor de 1640, Fa Sine convertir nel tercer Faama (términu que designa al rei en mande) d'un pequeñu reinu de xentes bámbara na ciudá de Ségou, en Malí. Anque llevó a cabu numberoses conquistes esitoses de les tribus y reinaos vecinos, fracasó na organización d'un satisfactoriu marcu alministrativu, y el nuevu reinu se desintegró tres la so muerte, hacia 1660.
A empiezos del sieglu XVIII, Mamari Kulubali (tamién citáu como Mamari Bitòn) establecer en Ségou ya integró una organización xuvenil conocida como tòn. Mamari llueu reorganizó'l tòn como un exércitu personal, asumiendo'l títulu de bitòn, y empezó a someter a los xefes rivales. Pasó a controlar Ségou, convirtiéndolo na capital del nuevu Imperiu Bámbara.
En fortificando la capital con téuniques Songhai, Bitòn Kulubali entamó un exércitu de dellos miles d'homes y una armada de canoes de guerra pa patrullar el Ríu Níxer. A partir d'esi momentu, dio en llanzar distintos asaltos contra los sos vecinos, los reinos fulani, soninke y mossi. Tamién atacó Tombuctú, anque caltuvo la ciudá solo de volao. Mientres esta dómina fundó la ciudá de Bla, como puestu fronterizu y armería.
Mamari Kulubali foi'l postreru gobernante en ser llamáu Bitòn. Tolos siguientes gobernantes fueron a cencielles trataos como Faama. Bakari, el primer Faama tres Mamari, reinó ente 1710 y 1711. El Faama De-Koro xubió en 1712, reinando hasta 1736. El reinu tuvo trés faamas más, con reinaos inestables de cuatro años hasta la cayida nel caos en 1748.
Los Ngolosi
[editar | editar la fonte]En 1750, un esclavu lliberáu llamáu Ngolo Diarra facer col tronu y recuperó la estabilidá, reinando mientres cerca de cuarenta años de prosperidá relativa. Los Ngolosi, los sos descendientes, siguiríen gobernando l'Imperiu hasta la so cayida. El fíu de Ngolo, Mansong Diarra, tomó'l tronu tres la muerte del so padre en 1795 y empezó una serie d'esitoses conquistes, incluyendo la ciudá de Tombuctú hacia 1800 y la rexón de Massina.
Economía y estructura
[editar | editar la fonte]L'Imperiu Bambara se estructuraba en redol a instituciones bambara tradicionales, como'l kòmò, un cuerpu dedicáu a resolver cuestiones teolóxiques. El kòmò consultaba a menuda escultures relixoses pa tomar les sos decisiones.
La economía del Imperiu Bambara florió gracies al comerciu, especialmente d'esclavos prindaos nes sos múltiples guerres. La demanda d'esclavos llevó a siguir les sos campañes militares, lo que caltuvo a los bambara nun perpetuu estáu de guerra contra los sos vecinos.
Mungo Park, na so estancia na capital bambara de Ségou dos años tres la muerte de Diarra, en 1795, recoyó un testimoniu de la prosperidá del Imperiu:
La vista d'esta estensa ciudá, les numberoses canoes nel ríu, la población rexuntada, y l'estáu cultiváu del campu alredor, formen en xunto una perspeutiva de civilización y magnificencia que nun esperaba atopar nel centru d'África.[1]
Yihad y cayida
[editar | editar la fonte]Na Batalla de Noukouma, en 1818, les fuercies bambara atopáronse y fueron ganaes por guerreros musulmanes fulani llevantaos pola yihad de Cheikou Amadu (o Seku Amadu) de Massina. L'Imperiu Bambara sobrevivió pero foi debilitáu de manera irreversible. Les fuercies de Seku Amadu ganaron definitivamente a los bambara, tomando Djenné y bona parte del terriotorio alredor de Mopti, formando asina'l Imperiu de Massina. Tombuctú cayería tamién en 1845.
El verdaderu final del imperiu, sicasí, llegó de mano d'El Hadj Umar Tall, un conquistador toucouleur. Umar Tall llueu ganó a los bambara, tomando Ségou el 10 de marzu de 1861, forzando a la so población a convertise al Islam y declarando el final del Imperiu Bambara.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Idioma bambara: una llingua mandé falada por unos 6 millones de persones en Malí.
- Bambara: un grupu étnicu que representa'l 40% de la población de Malí.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Recoyíu en Davidson, p245.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Davidson, Basil. Africa in History. Nueva York: Simon & Schuster, 1995.
- Djata, Sundiata A. K. The Bamana Empire by the Niger: Kingdom, Jihad and Colonization 1712-1920. Princeton, NJ: Markus Wiener Publishers, 1997. ISBN 1-55876-131-4.
- Condé, Maryse. Segu. Penguin Books, 1996. ISBN 978-0-14-025949-0.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Cronograma del Sudán Occidental
- Historia precolonial de Malí
- Gobernantes del Reinu de Segu
- Estaos tradicionales de Malí
Datos: Q762084
Multimedia: Bambara Empire
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
