Euskara: GREZIA KLASIKOKO ERAIKUNTZA PUBLIKOA: PALESTRA

HISTORIA:

“Palestra”, Greziako aintzinako borroka eta salto luzeen eskola izan zen. Leku handiak behar ez zituzten gertaerak, boxeoa eta borroka adibidez, han prakikatzen ziren. Independienteki edota gimnasio publiko bezela funtzionatzen zuen. Eta, gimnasiorik gabe eraiki zitzakeen.

Bertan, musika, zientzia eta filosofiako hitzaldiak ere ematen ziren.

K.a. IV mendearen amaieran palestretan gertatzen ziren hezkuntza funtzio hauek eta goi klaseko gazteen heziketa zerbitzuak gora egin zuten. “Palestra” borroka eskola bezala jarraitu zuen arren, eztabaida eta hitzaldi filosofiko-intelektualak antolatzen jarriatu ziren. Hala ere, hezkuntz-eginkizun honen eraginak, pixkanaka-pixkanaka, eraikuntzaren funtzioaren kontrola hartzen joango da.

Askotan, musika entrenamenduen eta lehiaketen parte zen.

ARKITEKTURA:

“Palestra” aretoez inguraturiko patio arkupetsu baten eraikuntza laukia edo laukizuzena izan zen. Areto huen funtzioak oso ezberdinak ziren, bainurako, pilota-jokoentzako, arropen eta arropen biltegiratze, gizarte-bailtegiratze, gizarte-behaketa edo agindu, eta olioa, hutsa edota kirolarien biltegi eserlekuak baitzeuden. “Palestraren” iparraldeko atariaren sakonera bikoitza zen eguraldi txarren eta aizeen aurka babesteko, atari sakon hauen alboentan eta patioak zuen luzeeran zehar aulkidun “pasabide zabalak” (exedrae) eraikitzen ziren; eta honen solairuak zein hormak kirolari ospetsuen, jainkoen eta heroien irudiekin apaindurik zeuden. Pertsonai horien artean Apolo, Hercules edo Heracles, Hermes eta Eros egongo ziren.

“Exedrae” hauetan zeuden eserlekuak jarduera intelektualetaz gozatzen zituztenentzakoak ziren, sakonagoak ziren atariak “gazteen jarduerentzako” (Ephebeum), “areazko borroka sakuaren eremuarentzako” (Coryceum edo Korykeion), “hutsak aplikatzeko gela eta eguraldi txarrentzako entrenamendu lekuarentzako” (Conisterium edo Konisterion), gazteen aldagelentzako (Apodyterium), bainuentzako gelentzako (Loutron) eta, “olioen eta ukenduentzako” (Elaeothesium edo Eleotesio) gelak ziren bitartean.

Eraikin motan honen adibide onak Greziako Olimpia eta Delfos hiriguneetan aurki ditzazkegu.