মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰ
জন্ম	১ মাৰ্চ ১৯৩৫ ম'হখুটি, শিৱসাগৰ
মৃত্যু	৯ ডিচেম্বৰ ২০০৫
পেচা	শিক্ষক, নাট্যকাৰ
ভাষা	অসমীয়া
ৰাষ্ট্ৰীয়তা	ভাৰতীয়
নাগৰিকত্ব	ভাৰত
উল্লেখযোগ্য বঁটা	অসম শিল্পী দিবস বঁটা (২০০১) শ্ৰেষ্ঠ ভ্ৰাম্যমাণ নাটক বঁটা (১৯৮৯)

মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰ (ইংৰাজী: Mahendra Borthakur) একাধাৰে এজন অসমীয়া শিক্ষক, নাট্যকাৰ, নাট্য-প্ৰযোজক, গুৱাহাটী দূৰদৰ্শন কেন্দ্ৰৰ সহকাৰী সঞ্চালক আছিল। তেখেত সমাদৃত এগৰাকী জনপ্ৰিয় নাট্যকাৰ হিচাপে। তেওঁ অসম নাট্য সন্মিলনৰ সভাপতি হিচাপে (২০০১-২০০৩) কৃতিত্বৰে দায়িত্ব সম্পন্ন কৰা অসমৰ নাট্যজগতৰ উপৰিও অসমীয়া বোলছবি জগতৰো স্বনামধন্য। তেওঁ ১৯৮৯ চনত অসমৰ শ্ৰেষ্ঠ ভ্ৰাম্যমাণ নাটকৰ বঁটা 'মুখ্যমন্ত্ৰী' নাটক খনিৰ বাবে লাভ কৰিছিল আৰু ২০০১ চনত তেওঁ অসম শিল্পী দিৱস বঁটাৰে সন্মানিত হৈছিল।^[1]

মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰে ১৯৫৭ চনতেই সহকাৰী প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে কৰ্ম জীৱনৰ আৰম্ভণি কৰে। ১৯৬৭ চনত তেওঁ আকাশবাণী গুৱাহাটী কেন্দ্ৰত সহকাৰী সম্পাদক (পাণ্ডুলিপি) হিচাপে যোগদান কৰে আৰু পাছত নাট্য-প্ৰযোজক, সহকাৰী কেন্দ্ৰ সঞ্চালক, কলিকতা আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল উপ-সঞ্চালক প্ৰধানৰ কাৰ্যালয় আৰু গুৱাহাটীত কাৰ্যনিবাহ কৰে। ১৯৯৩ চনত তেখেতে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।^[1]

আকাশবাণী গুৱাহাটী কেন্দ্ৰৰদ্বাৰা প্ৰচাৰিত ব্যংগাত্মক অনুষ্ঠান 'নোকোৱাই ভাল'ৰ জৰিয়তে এসময়ত মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰ অতি জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।^[2]

১৯৪৭ চনতেই মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰে হাইস্কুলীয়া শিক্ষা লাভ কৰা সময়তে 'লাচিত বৰফুকন' নামৰ এখন নাটক লিখিছিল। বৰঠাকুৰে ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ 'কাবুলীৱালা' গল্পৰ আধাৰত এখন একাংকিকা, কলেজীয়া ছাত্ৰাৱস্থাত 'মকৰাজাল' নামৰ আন এখন একাংকিকা নাটক লিখিছিল। ১৯৭১ চনত জন্ম নামৰ এখন নাটক লিখি উলিয়ায়। উপন্যাস সম্ৰাট ৰজনীকান্ত বৰদলৈৰ 'ৰঙিলী' উপন্যাসখনি আনাতাঁৰ অভিযোজনাৰে তেখেতে আকাশবাণীৰ নাট্যকাৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে। তেখেতে হাস্য-ব্যংগৰ মৃদু মৃদু অস্ত্ৰেৰে সামাজিক, ৰাজনৈতিক অন্যায়-অবিচাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰি এক বিশেষ কৃতিত্বৰ পৰিচয় দি আহিছে। ১৯৮১ চনত 'শিমলু চন্দন' নাটকৰ মাজেৰে তেখেতে ভ্ৰাম্যমাণৰ নাট্যকাৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে। সমাজ জীৱনৰ সংঘাত, ব্যক্তি আৰু সমাজৰ দ্বন্দ্ব, পাৰিবাৰিক সমস্যা, নতুন আৰু পুৰণিৰ সংঘাত, পৰম্পৰাৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা প্ৰদৰ্শনেৰে যুক্তিনিষ্ঠ সহাকাৰে বৰঠাকুৰে বিভিন্ন নাটক লিখি নাট্যজগত জিলিকাই গৈছে। স্বৰচিত কাহিনীৰ উপৰিও বিশ্ববিখ্যাত উপন্যাস, ঘটনা, চৰিত্ৰসমূহক লৈ নাট ৰচনা কৰি তেখেতে অসমীয়া নাট্য সাহিত্যক এক নতুন গতি প্ৰদান কৰিলে।^[1]

'আজলী নবৌ' আৰু 'ককাদেউতা নাতি আৰু হাতী'কে মুখ্য কৰি কেইবাখনো অসমীয়া বোলছবিৰ চিত্ৰনাট্য-সংলাপ মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰে লিখিছিল। বোলছবি 'আজলী নবৌ'ৰ দৰে নাটকখনতো মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল ইলা কাকতীয়ে। বিশ্বখ্যাত নাট্যকাৰ উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰৰ যাউতীযুগীয়া সৃষ্টি 'হেমলেট' আৰু 'অথেল’' নামৰ নাটক দুখনৰো নাট্যৰূপ দিছিল মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰে। জাহ্নু বৰুৱাৰ অসমীয়া ছবি 'সাগৰলৈ বহু দূৰ'ৰ নাম একে ৰাখি তেওঁ সেইখনো নাটক হিচাপে মঞ্চস্থ কৰোৱাইছিল। হোমেন বৰগোহাঞিৰ বহুপঠিত উপন্যাস 'হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায়'কো মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰে নাট্যৰূপ দিছিল। সাংবাদিক পৰাগ কুমাৰ দাসৰ 'ছাংলট ফেন্‌লা'খন তেওঁ হেঙুল থিয়েটাৰত ১৯৯৬-৯৭ চনত মঞ্চস্থ কৰিছিল।^[2]

মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰৰ ২০০৫ চনত পৰলোক প্ৰাপ্তি ঘটে।