হেনৰিটা এডৱাৰ্ডছ

নেলী মেকক্লুং

লুইজ মেককিনি

এমিলি মাৰ্ফি

আইৰিন পাৰ্লবি

বিখ্যাত পাঁচগৰাকী আছিল কানাডাৰ মহিলা অধিকাৰৰ সমৰ্থকসকলৰ এটা দল

বিখ্যাত পাঁচগৰাকী(ফৰাচী ভাষাত: Célèbres cinq), যাক দ্য ভেলিয়েণ্ট ফাইভ বুলিও কোৱা হয়,^[1] আৰু প্ৰথমতে আলবাৰ্টা ফাইভ বুলিও জনা যায়, মহিলা আৰু শিশুৰ বাবে পোষকতা কৰা পাঁচজন বিশিষ্ট কানাডাৰ ভোটাধিকাৰী আছিল: হেনৰিটা মুইৰ এডৱাৰ্ডছ, নেলি মেকক্লুং, লুইজ মেককিনি, এমিলি মাৰ্ফি, আৰু আইৰিন পাৰ্লবি।^[2] ১৯২৭ চনৰ ২৭ আগষ্টত তেওঁলোকে মহিলাসকলৰ চিনেটৰ হোৱাৰ যোগ্যতাৰ বিষয়টো কানাডাৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়লৈ প্ৰেৰণ কৰিবলৈ ফেডাৰেল চৰকাৰক আবেদন জনায়। এই আবেদনখনেই আছিল ব্যক্তি গোচৰৰ ভেটি, যিটো এটা অগ্ৰণী সাংবিধানিক সিদ্ধান্ত। যদিও ১৯২৭ চনৰ ভিতৰত ফেডাৰেল নিৰ্বাচন আৰু ক্যুবেকৰ বাহিৰে আন সকলো প্ৰদেশতে কানাডাৰ বেছিভাগ মহিলাই ভোট লাভ কৰিছিল, এই গোচৰটো ৰাজনৈতিক সমতাৰ বাবে বৃহত্তৰ অভিযানৰ অংশ আছিল। কানাডাৰ মহিলাসকলৰ সমতাৰ দিশত এইটোৱেই আছিল প্ৰথম পদক্ষেপ আৰু নাৰীবাদৰ প্ৰথম ঢৌৰ আৰম্ভণি আছিল।

উচ্চতম ন্যায়ালয়ত ফেডাৰেল চৰকাৰে উত্থাপন কৰা প্ৰশ্নটো আছিল: "১৮৬৭ চনৰ ব্ৰিটিছ উত্তৰ আমেৰিকা আইনখনৰ ২৪ নং ধাৰাত 'ব্যক্তি' শব্দটোত মহিলা ব্যক্তিক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছেনে?" ১৯২৮ চনত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে সৰ্বসন্মতিক্ৰমে ৰায় দিয়ে যে মহিলাসকল "যোগ্য ব্যক্তি" নহয়, ধাৰা ৩৬ৰ অৰ্থৰ ভিতৰত। ২৪ নং ব্ৰিটিছ উত্তৰ আমেৰিকা আইন, ১৮৬৭ ।পাঁচগৰাকী মহিলাই সেই ৰায়দানৰ বিৰুদ্ধে প্ৰিভি কাউন্সিলৰ ন্যায়িক সমিতিৰ বিৰুদ্ধে আবেদন জনায়, যি সেই সময়ত ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ সৰ্বোচ্চ আপীল আদালত আছিল। এই প্ৰচেষ্টা বিফল হয় আৰু আদালতে মহিলাসকলক এই মৰ্যাদাৰ বাবে যোগ্য নহয় বুলি গণ্য কৰে। ১৯২৯ চনৰ ১৮ অক্টোবৰত ন্যায়িক সমিতিয়ে উচ্চতম ন্যায়ালয়ক বাতিল কৰি মহিলাসকলক "যোগ্য ব্যক্তি" আৰু চেনেটত নিযুক্তি পোৱাৰ যোগ্য বুলি ৰায় দিয়ে। কিছুমানে ইয়াক "আমূল পৰিৱৰ্তন" বুলি ভাবিছিল; আন কিছুমানে ইয়াক ইংৰাজী সাংবিধানিক নথিপত্ৰসমূহৰ মূল ফ্ৰেমৱৰ্ক পুনৰুদ্ধাৰ হিচাপে দেখিছিল, য'ত ১৬৮৯ চনৰ অধিকাৰ বিলখনো আছিল, য'ত কেৱল ব্যক্তি শব্দটোহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে, পুৰুষ (বা সেইটো কথাৰ বাবে মহিলা) শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা হোৱা নাই। আন কিছুমানে প্ৰিভি কাউন্সিলৰ নিয়মক কানাডাৰ সংবিধানৰ প্ৰতি কানাডাৰ ন্যায়িক দৃষ্টিভংগীৰ পৰিৱৰ্তন ঘটাইছে বুলি ব্যাখ্যা কৰিছে, যিটো পদ্ধতিক "জীৱন্ত গছৰ মতবাদ" বুলি জনা যায়।

বিখ্যাত পাঁচজনৰ মহিলাসকলৰ ভিতৰত আছিল এমিলি মাৰ্ফি, হেনৰিটা মুইৰ এডৱাৰ্ডছ, নেলি মেকক্লুং, লুইজ মেককিনি আৰু আইৰিন পাৰ্লবি। এই পাঁচগৰাকী মহিলাই কানাডাৰ ভিতৰত আইকনিক শক্তিশালী আন্দোলন আৰু পৰিৱৰ্তনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, কিয়নো তেওঁলোকে ১৮৮০ চনৰ পৰা ১৮৯০ চনলৈকে পোষকতাৰ বাবে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল।^[3] গোটটোৱে প্ৰথমবাৰৰ বাবে আলবাৰ্টাত আহ্বান জনোৱাৰ লগে লগে প্ৰথমতে এই পাঁচটাক সংবাদ মাধ্যমে দ্য আলবাৰ্টা ফাইভ বুলি উল্লেখ কৰিছিল। কিন্তু সামগ্ৰিকভাৱে কানাডাৰ প্ৰতি গোটটোৰ গুৰুত্বৰ ফলত শেষত গোটটোক দ্য ফেমাছ ফাইভ বুলি কোৱা হয়।^[4]

মহিলা বিষয়ৰ লেখিকা আৰু গৱেষক হেনৰিটা মুইৰ এডৱাৰ্ডছে কানাডাৰ নেচনেল কাউন্সিল অৱ উইমেনৰ ভিতৰত প্ৰভাৱ পেলাইছিল^[5] আৰু ৩৫ বছৰতকৈ অধিক সময় ধৰি নেচনেল কাউন্সিল অৱ উইমেনত আইন সমিতিৰ অধ্যক্ষতা কৰিছিল। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ৰেড ক্ৰছৰ নেত্ৰীও আছিল। এডৱাৰ্ডছ কানাডাৰ ঘৰত ধনৰাশি আৰু অৰ্থনীতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ৰাষ্ট্ৰীয় উপশমিতিৰ সম্পাদিকা আছিল।^[6] তেওঁ ভিক্টোৰিয়ান অৰ্ডাৰ অৱ নাৰ্ছৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্যও আছিল।

নেলী মেকক্লুঙৰ জীৱনকালত চাকৰিৰ ভিতৰত আছিল শিক্ষয়িত্ৰী, লেখিকা, ৰাজহুৱা বক্তা, সংযম কৰ্মী, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে পৰিচিত মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী, আৰু ৰাজনীতিবিদ {ৱাৰ্ন, লিটাৰেচাৰ এজ পলপিট]। ১৯১৮ চনত ডমিনিয়ন ৱাৰ কাউন্সিলৰ সদস্য আৰু লীগ অৱ নেচনছৰ একমাত্ৰ মহিলা প্ৰতিনিধি আছিল। মেকক্লুঙে বিখ্যাতভাৱে কৈছিল "মই কেতিয়াও ভবা নাই যে মোৰ নিজৰ ব্যৱসায়ত গুৰুত্ব দিয়াটো এটা গুণ। বহু সময়ত ই কেৱল ব্যৱস্থা গ্ৰহণ নকৰাৰ অজুহাতহে যেতিয়া ব্যৱস্থা লোৱাৰ প্ৰয়োজন হয়! ।" ^[7]

লুইজ মেককিনি ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ বিধায়িনী দললৈ নিৰ্বাচিত হোৱা প্ৰথম দুগৰাকী মহিলাৰ ভিতৰত অন্যতম, আৰু তেওঁৰ আসন গ্ৰহণ কৰা প্ৰথমগৰাকী। আলবাৰ্টা আৰু পশ্চিমৰ মহিলা খ্ৰীষ্টান টেম্পৰেন্স ইউনিয়নৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল – ১৯০৬ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ২২ বছৰতকৈও অধিক সময় তেওঁ সংস্থাটোৰ উপ-সভানেত্ৰী আছিল – আৰু নিয়মিতভাৱে ডব্লিউ চি টি ইউৰ বিশ্ব সভাত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ১৯২৯ চনত প্ৰিভি কাউন্সিলত এই আবেদনত স্বাক্ষৰ কৰে। ১৯৩১ চনত তেওঁ কানাডিয়ান ইউনিয়ন, উইমেনছ খ্ৰীষ্টান টেম্পৰেন্স ইউনিয়নৰ সভানেত্ৰী হয়। মেককিনিক ইউনাইটেড চাৰ্চ অৱ কানাডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল কাউন্সিলৰ আয়ুক্ত হিচাপেও নিযুক্তি দিয়া হৈছিল আৰু তেওঁ একমাত্ৰ মহিলা যিয়ে বেচিছ অৱ ইউনিয়নত স্বাক্ষৰ কৰিছিল।^[8]

বিখ্যাত পাঁচজনৰ ভিতৰত এমিলি মাৰ্ফীয়ে থিয় দিছিল, কিয়নো তেওঁ আছিল ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা বিচাৰক। ১৯১৬ চনত এডমণ্টন জুভেনাইল আদালতৰ দণ্ডাধীশৰ কাৰ্যালয়ত নিযুক্তি দিয়া এমিলিয়ে পিছলৈ নতুনকৈ সৃষ্টি হোৱা মহিলা আদালতৰ দণ্ডাধীশ হয়। সেই সময়ত কোনো মহিলাই এনে পদবী গ্ৰহণ কৰা নাছিল আৰু বহু পুৰুষে আপত্তি কৰিছিল।^[9]

১৯১৬ চনত আইৰিন পাৰ্লবি আলবাৰ্টাৰ ইউনাইটেড ফাৰ্ম উইমেনৰ প্ৰথম সভানেত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯২১ চনত আলবাৰ্টাৰ বিধায়িনী দললৈ নিৰ্বাচিত হয় আৰু ইউনাইটেড ফাৰ্মাৰ্ছ অৱ আলবাৰ্টা চৰকাৰত কেবিনেট পদ লাভ কৰি ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ দ্বিতীয়গৰাকী মহিলা হিচাপে... মন্ত্ৰী পদবী লাভ কৰা। আলবাৰ্টাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা কেবিনেট মন্ত্ৰীও আছিল, আৰু আদালতৰ গোচৰৰ সময়ত এতিয়াও সেই পদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। ১৯৩৫ চনত চৰকাৰৰ পতন নোহোৱালৈকে তেওঁ কেবিনেট মন্ত্ৰী আছিল। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত পাৰ্লবিয়ে ৰেড ক্ৰছৰ সৈতে কাম কৰিছিল আৰু পিছলৈ আলবাৰ্টা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গৱৰ্ণৰ ব'ৰ্ডত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।^[10]

১৯১৭ চনৰ ভিতৰত মহিলাসকলক কেন্দ্ৰ কৰি আলোচনা আৰম্ভ হয় আৰু ১০ বছৰ ধৰি এই বিতৰ্ক চলি থাকে যদিও ১৯২৭ চনত কানাডাৰ বিএনএ আইনখনে ইয়াক অসম্ভৱ বুলি বুজাই দিয়াৰ বাবে অৱজ্ঞা কৰা হয় ^[11] ১৯২৭ চনৰ আগষ্ট মাহত এমিলি মাৰ্ফীয়ে চাৰিগৰাকী মহিলাক এডমণ্টনৰ নিজৰ ঘৰলৈ আমন্ত্ৰণ জনায়। কানাডাৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ত ব্যক্তি শব্দটোৰ ব্যাখ্যাৰ বাবে এটা ৰেফাৰেন্স প্ৰশ্ন দাখিল কৰিবলৈ ব্ৰিটিছ উত্তৰ আমেৰিকা আইন অনুসৰি কানাডা চৰকাৰক আবেদন পত্ৰ দিয়াৰ পৰিকল্পনাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ তেওঁলোক একগোট হয়। ^[12]

1. ↑ Kome, Penney (1985). Women of Influence: Canadian Women and Politics (1st ed.). Toronto: Doubleday Canada. pp. 31–32. ISBN 978-0-385-23140-4.
2. ↑ "The Story". Famous 5. Retrieved March 25, 2019.
3. ↑ Cavanaugh, Catherine (June 4, 2015). "Famous Five". The Canadian Encyclopedia. Historica Canada. Retrieved August 10, 2020.
4. ↑ Cavanaugh, Catherine (June 4, 2015). "Famous Five". The Canadian Encyclopedia. Historica Canada. Retrieved August 10, 2020.
5. ↑ Brennan, Brian (2001). Alberta Originals: Stories of Albertans Who Made a Difference. Fifth House. p. 14. ISBN 1-894004-76-0.
6. ↑ MacEwan, Grant (1975). ... and Mighty Women too: Stories of Notable Western Canadian Women. Western Producer Prairie Books. ISBN 978-0-9193-0665-3
7. ↑ "The Story". Famous 5. Retrieved March 25, 2019.
8. ↑ MacEwan, Grant (1975). ... and Mighty Women too: Stories of Notable Western Canadian Women. Western Producer Prairie Books. ISBN 978-0-9193-0665-3
9. ↑ MacEwan, Grant (1975). ... and Mighty Women too: Stories of Notable Western Canadian Women. Western Producer Prairie Books. ISBN 978-0-9193-0665-3
10. ↑ MacEwan, Grant (1975). ... and Mighty Women too: Stories of Notable Western Canadian Women. Western Producer Prairie Books. ISBN 978-0-9193-0665-3
11. ↑ Marshall, Tabitha; Cruickshank, David A. (October 18, 2019). "Persons Case". The Canadian Encyclopedia. Historica Canada. Retrieved August 10, 2020
12. ↑ Marshall, Tabitha; Cruickshank, David A. (October 18, 2019). "Persons Case". The Canadian Encyclopedia. Historica Canada. Retrieved August 10, 2020