For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Republica d'Artsakh.

Republica d'Artsakh

Republica d'Artsakh
Արցախի Հանրապետություն
Artsakhi Hanrapetut’yun
Нагорно-Карабахская Республика
1991 — 2024
Bandera Escudo d'armas
Himno nacional: Azat u ankakh Artsakh
Situación de Republica d'Artsakh
Situación de Republica d'Artsakh
Capital Stepanakert[nota 1]
Idioma oficial Armenio y ruso
Gubierno Republica
President
 • 1994-1997
 • 2023

Robert Kocharyan
Samvel Shahramanyan
Primer Ministro
 • 1992
 • 2023

Oleg Yesayan
Arayik Harutyunyan
 • Independencia[nota 2] 10 d'aviento de 1991
 • Disolución 1 de chinero de 2024
Superficie
 • 2005

11,458 km²
Población
• 2005 est.
     Densidat

137.737 hab.
12 hab/km²
Chentilicio Artsají, karabají, armenio/a
Moneda Dram armenio
Dram artsají
Miembro de: Azerbaichán

A Republica d'Artsakh (en armenio Արցախի Հանրապետություն, Artsakhi Hanrapetut’yun, en ruso Нагорно-Карабахская Республика, Nagorno-Karabakhskaya Respublika) u tamién conoixita con l'antigo nombre ruso de Nagorno Karabakh (Нагорный Карабах) entre 1991 y 2017, estió un estato independient no reconoixito internacionalment situato en a rechión d'o mesmo nombre en o Caucas Sud.

Oficialment feba parti d'Azerbaichán y yera situata a 270 kilometros a l'ueste d'a capital Bacú, en a rechión de l'Alto Karabakh, y amán d'a muga con Armenia.

Dimpués de l'armenización d'os albans caucasians (antipasaus d'os Udis), l'Alto Karabakh estió una zona de población armenia. Entre os sieglos XVI y XVIII yera un bastión d'a cultura armenia y una d'as pocas zonas habitatatas por armenios que no yeran en l'Imperio Otomán. Una dinastía armenia local, os Melik, resistiba contra a expansión otomana entre 1720 y 1730 en o contexto d'as guerras entre Persia y l'Imperio Otomán.

A principios d'o sieglo XIX os rusos conquirioron a l'Imperio Persa os territorios a lo norte de l'Araxes, con l'aduya d'os armenios locals. En 1828 se firmó o tractau de Turlmenchai entre l'Imperio Ruso y l'Imperio Persa y permitió a 50.000 armenios de Persia que s'establisen en a rechión de Ereván, Nakhicheván y Karabakh.

En chunyo de 1918 os otomans ocuporon Azerbaichán y en agosto planteyoron a cuestión de Karabakh. Una asamblea local, con mayoría armenia refusó a unión con Azerbaichán, pero habió de ceder. Os otomans con l'armisticio de Mudros d'o 30 d'octubre de 1918 habioron de retirar-sen a las suyas mugas de 1914, mientres as fuerzas britanicas preneban posicions en Transcaucasia.

Dimpués de desapareixer o periglo otomán plegó l'inte que os armenios s'enfrentasen con os suyos vecins azerins. Os britanicos facioron de meyadors y establioron a principios de 1919 que Nakhicheban quedase en Armenia y Karabakh en Azerbaichán.

Nagorno Karabakh no feguraba en o tractau ruso-turco de Kars d'o 13 d'octubre de 1921, tractau que repartiba l'Armenia independient entre Turquía y a URSS, dimpués d'una invasión conchunta, pero poco dimpués fue atribuito a Azerbaichán y se creyó a rechión autónoma d'Alto Karabakh o 7 de chulio de 1923.

En ixos primers anyos d'independencia y de descomposición d'a URSS i habió tropas sovieticas que colaboraban en a muga d'Armenia y Azerbaichán en a deportación d'armenios, mientres os armenios de Karabakh yeran en rebelión ubierta y encomenzoron a vencer a los chenocidas azerins a servició d'a republica d'Azerbaichán, y dimpués a forachitar a los azerins de l'Alto Karabakh, (y a los meskhetas asentatos por os azerins). Os armenios de Karabakh y os armenios d'Azerbaichán refuchiatos en Karabakh consiguioron controlar o 10 % d'Azerbaichán, y creyar un corredor con Armenia en una zona habitata por kurdos. Plegoron a controlar dica a ribera ezquierda de l'Araxes, en a muga con Irán, dica que l'exercito iraní intervinió creyando una zona de seguridat de 10 km.

Dende l'alto a o fuego de 2020 i habió cuantos enfrentamiento entre as fuerzas d'Armenia y a Republica d'Artsakh contra Azerbaichán que rematoron con una invasión y posterior victoria azerina en 2023, prencipiando asinas formalment o proceso de disolución d'a republica y a suya reintegración en o marco constitucional azerín. Dimpués d'isto, dende l'1 d'octubre de 2023, cuasi toda a población de Nagorno-Karabakh fuyió enta Armenia, prevocando una crisis de refuchiatos.[1]

As autoridaz artsajíes alcordoron a disolución d'a Republica d'Artsakh, que deixaría d'existir como estato independient l'1 de chinero de 2024 a traviés d'a eliminación d'as suyas institucions dimpués de l'alcuerdo d'o 28 de septiembre.[2]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. En azerín Khankendi
  2. No reconoixita internacionalment

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Republica d'Artsakh
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?